بدون شك، همه انسان ها در زندگى اجتماعى خود به صورت هاى گوناگون، بر يكديگر آثارى مطلوب يا غير مطلوب مى گذارند. بيش تر اين تأثيرها از راه گفتار است، و درصد كم ترى نيز از راه رفتار مى باشد. اين مسأله موضوع بحثى گسترده در چندين رشته از علوم انسانى است كه البته اصل آن مربوط به روان شناسى است. بنابراين با ذكر چند جمله نمى توان تمام جوانب اين موضوع را مورد بحث قرار داد. ما در اين جا به اجمال، به چند نكته اشاره مى كنيم:تأثير گفتارى انسان ها بر يكديگر گاهى به صورت تعليم و تعلّم جلوه مى كند و رابطه بين معلم و متعلّم را مى سازد، خواه به صورت تعليم و تعلّم رسمى باشد و خواه غير رسمى. البته دايره تعليم و تعلّم بسيار گسترده است و به اشكال بسيار متنوعى مى تواند صورت پذيرد. يكى از اَشكالِ آن «تبليغ» است. تأثيرى كه دستگاه هاى تبليغاتى بر افراد دارند از ديگر دستگاه هاى تعليم و تربيت كم تر كه نيست، بلكه گاهى بيش تر هم هست. گاهى بدون اين كه خودمان توجه داشته باشيم كه از كجا تأثير پذيرفته ايم، احساس مى كنيم كه رفتارمان تغيير كرده، ديروز طورى بوده ايم و امروز طور ديگرى شده ايم. بسيارى از اوقات تصور مى كنيم خودمان خواسته ايم تغيير كنيم و عاملى بر ما تأثير نگذاشته، اما واقعيت آن است كه تحت تأثير واقع شده ايم و رفتارمان را از جايى اقتباس كرده ايم.دامنه تأثيرگذارى رفتارى بر ديگران نيز بسيار متغير است. در سطح كلان، مى توان به تأثيرگذارى گروه هاى اجتماعى اشاره كرد. نمونه بارز آن گروه هايى است كه چه پيش از انقلاب و چه پس از آن در كشور خود ما تشكيل شد و افراد زيادى جذب اين گروه ها شدند. در سطح پايين، مى توان به تأثير يك دانش آموز بر يك كلاس مثال زد. دانش آموزى كه در كلاس موقعيت بهترى از لحاظ بيان يا جاذبه گفتارى يا مانند آن دارد، مى تواند بيش از نود درصد دانش آموزان را از نظر طرز فكر و رفتار، از لحاظ نوع لباس، نشستن در كلاس و مانند آن تحت تأثير قرار دهد. اصل اين مسأله تحقيق شده و با تجربه به اثبات رسيده است. براى مثال، دانش آموزى كه لباس خاصى مى پوشد، در مدت كوتاهى ديگران هم به آن لباس علاقه مند مى شوند و از او تقليد مى كنند. در ساير زمينه هاى رفتارى و يا گفتارى نيز مسأله به همين صورت است. مثلا گاهى كسى مسأله اى را مطرح مى كند و براى آن استدلال منطقى ارائه مى كند و شنونده تحت تأثير آن استدلال حرف او را مى پذيرد. اما گاهى استدلال محكم نيست، ولى نحوه بيان و برخورد گوينده طورى است كه مخاطب را تحت تأثير قرار مى دهد؛ مثلا، گوينده شخصى درست كار و موجّه است. در اين جا 50 درصد تأثير حرفش به دليل شخصيت مقبول او و موقعيتى است كه نزد مخاطب دارد. عكس اين مطلب هم صادق است.به دليل همين تأثيراتى كه از رفتار و گفتار ناشى مى شود، اسلام بر مسايلى از قبيل دعوت، ارشاد، تبليغ، امر به معروف و نهى از منكر تأكيد كرده است.
لطفا منتظر باشید ...
