تقويت روحيه انتقادپذيرى - پندهای امام صادق (علیه السلام) به ره جویان صادق نسخه متنی

تقويت روحيه انتقادپذيرى

انسان بايد همواره به وسيله تلقين هم كه شده روحيه انتقادپذيرى را در خود تقويت كند و از ديگران بخواهد كه عيوبش را بازگو كنند. روايات بسيارى نيز در اين زمينه وارد شده است؛ از جمله روايتى از امام صادق (عليه السلام) كه مى فرمايد: اَحَبُّ اِخْوانى اِلَىَّ مَنْ اَهْدى اِلىَّ عُيوبى؛(1) محبوب ترين برادرانم نزد من كسى است كه عيب هايم را به من هديه كند. تعبير «هديه» براى «تذكر عيب» در اين روايت جالب توجه است. انسان هايى كه در مقام خودسازى و تهذيب نفس هستند، به ويژه آنهايى كه مسؤوليت هاى اجتماعى دارند، بايد ديگران را تشويق كنند كه عيوب و لغزش هايشان را گوشزد كنند و اين را هديه اى از سوى آنان بدانند. در اين صورت اولاً، ديگران رغبت پيدا مى كنند كه اشتباهات آنها را گوشزد نمايند و ثانياً، خود انسان هم به آفت خودپسندى و خود بزرگ بينى مبتلا نمى شود.

كسانى كه به دروغ در مقام مدح و تملق ديگران برمى آيند افرادى عاقل و خردمند نيستند. اينان اگر عاقل بودند، مى فهميدند كه با اين كار خود، علاوه بر آن كه بالاخره روزى رسوا مى گردند، در بسيارى از انحرافات و اشتباهاتى هم كه در جامعه رخ مى دهد شريك هستند؛ زيرا با اين كار خود ديگران را دچار اشتباه و خطا مى كنند. انسان عاقل و آزاده هيچ گاه چنين كارى را انجام نمى دهد و صرفاً براى بهره مندى از منافع مادى مرتكب اين همه جنايت و خيانت مادى و معنوى در حق ديگران نمى شود. انسان هاى فرومايه و پست هستند كه با تملّق و چاپلوسى مى خواهند خود را نزد ديگران عزيز كنند.

(1). همان، ج 74، باب 19، روايت 4.