امام صادق (عليه السلام) در ادامه با اشاره به جنبه سلبى قضيه، به تبيين يك سنت الهى مى پردازند. مى فرمايند بسيارى از اقوام گذشته كه مستوجب عذاب الهى شدند، مادامى كه حقوق فقرايشان را رعايت مى كردند، از عذاب خداوند در امان بودند، اما زمانى كه از پرداخت حقوق مستمندان و فقرا غفلت مىورزيدند و اين گناه را مرتكب مى شدند، عذاب الهى بر ايشان مسجّل مى شد. نمونه بسيار مشهور در اين زمينه، تأخير چند ساله عذاب فرعون و فرعونيان از جانب خداوند متعال مى باشد. مادامى كه عده زيادى از مردم فقير و تهيدست سر سفره فرعون غذا مى خوردند و سير مى شدند، خداوند عذابش را بر آن قوم نازل نكرد.بنابراين بى اعتنايى به حقوق برادران ايمانى، عذاب الهى را به دنبال خواهد داشت؛ خواه در اين دنيا باشد و خواه در آخرت. عذاب هاى اجتماعى مخصوص جامعه اى است كه افرادش حقوق محرومان و مستضعفان را رعايت نمى كنند. چه بسا يكى از دلايل وقوع سيل ها، زلزله ها و گرفتارى هاى عجيب و غريب اين باشد كه مردم آن جوامع به افراد فقير و تهيدست بهايى نمى دهند و توانمندانشان به فكر افزايش هر چه بيش تر قدرت و ثروت خود هستند، هرچند اين كار به بهاى محروم تر شدن محرومان جامعه باشد. توجه به اين نكات مى تواند پاسخ بسيارى از سؤالات را براى ما روشن نمايد؛ سؤالاتى از اين قبيل كه: چرا خداوند افرادى را كه مستحق عقاب بودند، عذاب نكرد و يا چرا بعضى انسان ها خيلى زود مستوجب عذاب الهى شدند؟
لطفا منتظر باشید ...
