منع از گريه بر ميّت - رنج های زهرا (سلام الله علیها) نسخه متنی

منع از گريه بر ميّت

پيغمبر صلى اللَّه عليه و آله براى حمزه گريست و فرمود: حمزه را كسى نيست كه بر او گريه كند. پس از آن براى جعفر گريست و فرمود: بايد زنان در فراق مثل جعفر گريه كنند. آن حضرت براى فرزندش ابراهيم گربه كرد و فرمود: اشك از چشم روان است و قلب محزون، و جز آنچه رضاى خداوند است، نمى گوييم. همچنين آن حضرت براى عثمان بن مظعون و سعد بن معاذ و زيد بن حارثه گريست. صحابه نيز گريستند. جابر و بشير بن عفرا هركدام براى پدر خود گريسته اند. موارد فراوان ديگرى كه در كتابهاى تاريخ و حديث آمده است. [ر. ك: النص والاجتهاد، ص 230- 234؛ الغدير، ج 6، صص 159- 167؛ دلائل الصدق، ج 3، ق 1، صص 134- 136، به نقل از: دهها منبع موثق؛ الاستيعاب، شرح حال جعفر، ج 1، ص 211؛ منحةالمعبود، ج 1، ص 159؛ كشف الاستار، ج 1، صص 381- 383؛ الاصابه، ج 2، ص 464؛ المجروحون، ج 2، ص 92؛ السيرة الحلبيه، ج 2، ص 89؛ ر. ك: ص 251؛ وفاء الوفاء، ج 3، صص 894- 895؛ ر. ك: صص 932- 933؛ حياةالصحابه، ج 1، ص 571؛ طبقات ابن سعد، ص 396؛ ج 2، ص 313.]

اين همه نه تنها بر عدم ممنوعيت گريه در فراق درگذشتگان دلالت دارد، بل كه بر مطلوبيت آن و نيز علاقه ى رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله به اينكه اصحاب در مرگ عزيزانشان گريه كنند، دلالت دارد. در مقابل مى بينيم عمر بن خطاب هم از گريه بر ميت بازمى دارد و هم مى زند و هر آنچه قريحه اش بخواهد، در راه منع از گريه از گريه بر ميت انجام مى دهد. روايت نيز از پيامبر صلى اللَّه عليه و آله روايت مى كند كه مفادش اين است كه مرده از گريه ى خانواده اش عذاب مى شود. [ر. ك: العقد الفريد، ج 4، ص 264 و غيره.] وى ام فروه خواهر ابوبكر را نيز هنگامى كه در مرگ برادرش مى گريست، زد [علاوه بر منابع پيش گفته ر. ك: منحة المعبود، ج 1، ص 158؛ ذكر اخبار اصفهان، ج 1، ص 61، از ابن موسى؛ طبقات ابن سعد، ج 3، صص 209، 346، 362؛ تأويل مختلف الحديث، ص 245.] در حالى كه مى بينيم خود وى در مرگ خالد بن وليد فرمان گريه داد. [التراتيب الاداريه، ج 2، ص 375؛ الاصابه، ج 1، ص 415؛ صفةالصفوة، ج 1، ص 655؛ اسدالغابه، ج 2، ص 96؛ حياةالصحابه، ج 1، ص 465؛ المصنف، ج 3، ص 559؛ از بخارى، ابن سعد و ابن ابى شيبة؛ تاريخ الخميس، ج 2، ص 247؛ فتح البارى، ج 7، ص 79؛ الفائق، ج 4، ص 19؛ ربيع الابرار، ج 3، ص 330؛ تاريخ الخلفاء، ص 88، لسان العرب، ج 8، ص 363.] عايشه براى ابراهيم [منحةالمعبود، ج 1، ص 159.]، ابوهريره براى عثمان، حجاج براى فرزندش [ربيع الابرار، ج 2، ص 586؛ طبقات ابن سعد، ج 3، (چ صادر)، 81.] و صهيب براى عمر [ر. ك: طبقات ابن سعد، ج 3، ص 362؛ منحةالمعبود، ج 1، ص 159.] گريستند. آنان به كارهاى اين افراد احتجاج مى كنند.

شخص عمر براى نعمان بن مقرن و ديگران [الغدير، ج 1، صص 154- 155، 164؛ به نقل از استيعاب، شرح حال نعمان بن مقرن؛ الرياض النضرة، مجلد 2، ج 2، صص 328- 329؛ درباره ى گريه ى عمر براى فرزند يك اعرابى چنانكه ريشش خيس شد.] گريست. پيامبر صلى اللَّه عليه و آله از تعرض به كسانى كه براى اموات خود گريه مى كنند، نهى فرمود. [ر. ك: الغدير از منابع زير:

مسند احمد، ج 1، ص 235- 237؛ ج 2، صص 333- 408؛ مستدرك حاكم، ج 3، صص 190، 381؛ حاكم و ذهبى در تلخيص المستدرك آن را صحيح دانسته اند؛ مجمع الزوائد، ج 3، ص 17، الاستيعاب، شرح حال عثمان بن مظعون، مسند طيالسى، ص 351؛ سنن بيهقى، ج 4، ص 70، كنزالعمال، ج 1، ص 117؛ انساب الاشراف، ج 1، ص 157؛ طبقات ابن سعد، ج 3، ص 399، 429؛ منحةالمعبود، ج 1، ص 159.]

عايشه، عمر و فرزندش عبداللَّه را در حديثى كه بدان تمسك مى كرد، تكذيب كرد و به او نسبت نسيان داد و گفت:

خداوند عمر را رحمت كند، به خدا قسم، رسول خدا نفرمود: خداوند مؤمن را به واسطه ى گريه ى خانواده اش در رثاى او، عذاب مى كند. ليكن رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله گفت: خداوند عذاب كافر را به واسطه ى گريه ى خانواده اش در رثاى او بيشتر مى كند عايشه گفت: شما را قرآن بس است كه مى گويد: «و لاتزر وازرة وزر اخرى». [ر. ك: صحيح بخارى، ج 1، ص 146 (چ 1039)؛ مستدرك حاكم، ج 3، ص 381؛ اختلاف الحديث، در پاورقى الام، ج 7، ص 266؛ جامع بيان العلم، ج 2، ص 105؛ منحةالمعبود، ج 1، ص 158؛ طبقات ابن سعد، ج 3، ص 346؛ مختصر مزنى، در پاورقى الام، ج 1، ص 187؛ الغدير، ج 6، ص 163؛ از منابع قبل و از صحيح مسلم، ج 1، صص 342- 344؛ مسند احمد، ج 1، ص 41؛ سنن نسائى، ج 4، صص 17- 18؛ سنن بيهقى، ج 4، صص 72- 73؛ سنن ابى داوود، ج 2، ص 59؛ موطأ مالك، ج 1، ص 96.]

در متن ديگرى عايشه گفت: رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله از كنار قبر يك زن يهودى گذشت كه خانوده اش بر او گريه مى كردند، فرمود: اينان براى او گريه مى كنند و او در قبرش عذاب مى شود. [صحيح بخارى، ج 1، ص 147.]

ابن عباس نيز وى را تكذيب كرد. امامان اهل بيت عليهم السلام نيز او را تكذيب كرده اند... براى اطلاع بيشتر بايد به منابع مراجعه كنيد. [ر. ك: الغدير، دلائل الصدق، النص والاجتهاد، و غير ذلك.]