شمس الدين اسفراينى (متوفاى 826 ق) و قوشجى (متوفاى 879)
شمس الدين اسفراينى در كتاب خود تسديد العقائد فى شرح تجريد الاعتقاد به شرح قديم معروف است و قوشجى در شرح تجريد، سخن خواجه نصير طوسى را تكذيب نكرده و آنچنان كه دأب آن دو در موارد ديگر است، در صحّت اين روايت شك ننموده اند بلكه به توجيه تأخير على عليه السلام از بيعت با ابوبكر با اين ادعا كه برايش عذرى پيش آمد و مانند آن، بسنده كرده اند. [شرح تجريد، قوشجى، (چ سنگى)، صص 482- 483.] در حالى كه شهادت داده اند كه قوشچى متعصب است و حتى يكى از بزرگان علماى اماميه در توصيف او گفته: «متعصب عنود و لدود». [الرسائل الاعتقاديه، ص 409.] در جاى ديگرى درباره ى وى گفته است: «اين مكابره ى محض است زيرا تخلّف آنان از جيش اسامه و ولايت وى در ميان شيعه و سنى مشهور و از طريق هر دو طايفه روايت شده و قابل ردّ نيست. شريف كه مرد منصفى است، آن را مسلّم گرفته و آن را تأويل كرده است. اما قوشجى، چون اهل مكابره، عناد، لجاجت و سرسختى است، آن را رد كرده است. اين دأب قوشجى در اكثر و بلكه همه ى موارد است، كه از پاسخ آن عاجز مى ماند». [الرسائل الاعتقاديه، ص 412.] در موارد ديگرى نيز از اين ويژگى قوشجى سخن گفته است. [الرسائل الاعتقاديه، ص 471- 473.]
فاضل مقداد (متوفاى 826 ق)
فقيه متكلم و محقق شيخ مقداد سيورى مى گويد: «هنگامى كه على عليه السلام و گروهى، از بيعت امتناع كردند و به خانه ى فاطمه عليهاالسلام پناه بردند، عمر به نزد فاطمه آمد و به شكمش زد تا فرزندش محسن سقط شد، و آتش روشن كرد تا خانه را كه فاطمه و گروهى از بنى هاشم در آن بودند، آتش زند. پس على عليه السلام را در حالى كه حمايل شمشيرش را به گردنش انداخته بودند و او را مى كشيدند، به زور از خانه بيرون آوردند. نمى توان گفت: اين خبر را فقط شيعه روايت كرده است. پس ممكن است آن را براى تشنيع قوم ساخته باشند. زيرا در پاسخ مى گوييم: اين روايت از طريق خصم نيز آمده است. بلاذرى، و ابن عبدالبر و ديگران، آن را روايت كرده اند. مؤيد مطلب سخن ابوبكر به هنگام مرگ است كه گفت: اى كاش خانه ى فاطمه را رها مى كردم و آن را نمى گشودم». [اللوامع الالهية فى المباحث الكلاميه، ص 302.] مى گوييم: اصرار بزرگان علما و استوانه هاى مذهب- آن چنانكه از آنان نقل كرديم- بر استدلال در علم كلام عليه خصم به اين مسأله و بيان آن همچون مسلّمات قطعى و عدم توانايى مخالفان در رهايى و خلاصى از آن، آشكارا دلالت دارد كه انكار و يا تشكيك برخى در اين مسأله، غير قابل قبول و بلكه نامعقول است. خصوصاً با وجود اين بخش بزرگ از متون و روايات و تواتر احاديث معصومين كه هرگونه عذرى را برطرف و هر نوع تعليل و توجيهى را باطل مى كند.
لطفا منتظر باشید ...
