آيه: 144 قَدْ نَرَى تَقَلُّبَ وَجْهِكَ فِي السَّمَاء فَلَنُوَلِّيَنَّكَ قِبْلَةً تَرْضَاهَا فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَحَيْثُ مَا كُنتُمْ فَوَلُّواْ وُجُوِهَكُمْ شَطْرَهُ وَإِنَّ الَّذِينَ أُوْتُواْ الْكِتَابَ لَيَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِن رَّبِّهِمْ وَمَا اللّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا يَعْمَلُونَ
ترجمه
(اى پيامبر!) همانا مى بينيم كه تو (در انتظار نزول وحى، چگونه) روى به آسمان مى كنى، اكنون تو را به سوى قبله اى كه از آن خشنود باشى، برمى گردانيم. پس روى خود را به جانب مسجدالحرامكن. و (شما اى مسلمانان) هر جا بوديد، روى خود را به جانب آن بگردانيد و هماناكس انى كه كتاب (آسمانى) به آنها داده شده، (به خوبى) مى دانند كه اين فرمانبه حقّ است كه از ناحيه ى پروردگار صادر شده و خداوند از اعمال آنها غافل نيست.نكته ها
اين آيه حاكى از آن است كه پيامبر صلى الله عليه وآله منتظر و مشتاق نزول وحى در جهت تغيير قبله بود واين تغيير قبله از بيت المقدّس به كعبه، وعده ى خداوند به پيامبرش بوده است، ولى آن حضرت در موقع دعا، بى آنكه چيزى بگويد، به سوى آسمان نگاه مى كرد تا اينكه آ يه نازل شد و دستور داد كه رسول اكرم صلى الله عليه وآله و همه ى مسلمانان در موقع عبادت، روبه سوى مسجدالحرام وكعبه نمايند. اهل كتاب و يهود با آنكه حقّانيّت اين تغيير را مى دانستند وقبلاً در كتاب هايشان خوانده بودند كه پيامبر اسلام به سوى دو قبله نماز مى گز ارد، امّا اين حقيقت را كتمان نموده و يا با القاى شبهات و سؤالات، نقش تخريبى ايفا مى كردند و خداوند با جمله ى و ما اللّه بغافل عمّا يعملون آنان را تهديد مى نمايد. (439) رضايت رسول اكرم صلى الله عليه وآله از قبله بودن كعبه، دلائلى داشت از جمله: الف: كعبه، قبله ى ابراهيم عليه السلام بود. ب: از زخم زبان، تحقير و استهزاى يهود آسوده مى شد. ج: استقلال مسلمانان به اثبات مى رسيد. د: به اوّلين پايگاه توحيد يعنى كعبه، توجّه مى شد. چون مسئله ى تغيير قبله يك حادثه ى مهمّى بود، لذا در آيه، دوبار در مورد توجّه به كعبه، فرمان داده شده است: يك بار خطاب به پيامبر با لفظ؛ وجهك و يك بار خطاب به مسلمانان با كلمه؛ وجوهكمپيام ها
1- آسمان، سرچشمه ى نزول وحى ونظرگاه انبياست. نرى تقلّب وجهك فى السماء 2- خداوند به خواسته انسان ها آگاه است. فلنولّينّك قبلة ترضاه 3- تشريع و تغيير احكام، از طرف خداوند است و پيامبر از پيش خود، دستورى صادر نمى كند. فولوّا... 4- ادب پيامبر در نزد خداوند به قدرى است كه تقاضاى تغيير قبله را به زبان نمى آورد، بلكه تنها با نگاه، انتظارش را مطرح مى نمايد. قدنرى تقلب وجهك 5 - خداوند رضايت رسولش را مى خواهد و رضاى خداوند در رضاى رسول اوست. قبلة ترضاه 6- قرآن، دانشمندانى كه حقيقت را مى دانند، ولى باز هم طفره مى روند، تهديد و نكوهش مى كند. ليعلمون انّه الحقّ... و ما اللّه بغافل عمّا يعملون 7- نبايد دستورات دين را به مردم سخت گرفت. شطر به معنى سمت است. يعنى به سمت مسجدالحرام ايستادن كافى است ولازم نيست بطور دقيق روبه كعبه باشد. فوَلّوا وجوهكم شطره439-احزاب، 33.