آيه: 183 يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ - تفسیر نور سوره البقره نسخه متنی

آيه: 183 يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ

ترجمه

اى كسانى كه ايمان آورده ايد! روزه بر شما مقرّر گرديد،همانگونه كه بر كسانى كه پيش از شما بودند مقرّر شده بود، باشد كه پرهيزگار شويد.

نكته ها

تقوى، به معناى خويشتن دارى از گناه است. بيشتر گناهان، از دو ريشه غضب و شهوت سرچشمه مى گيرند. و روزه، جلوى تندى هاى اين دو غريزه را مى گيرد و لذا سبب كاهش فساد و افزايش تقواست. (538)

به نظر مفسّران و دانشمندان علوم قرآنى، آياتى كه با خطاب يا ايّها الّذين آمنوا شروع شده اند، در مدينه نازل شده و جزء آيات مدنى مى باشند. فرمان روزه نيز همچون دستور جهاد و پرداخت زكات در سال دوّم هجرى صادر گرديده است.

آثار و بركات روزه

تقوى و خداترسى، در ظاهر و باطن، مهم ترين اثر روزه است. روزه، يگانه عبادت مخفى است. نماز، حج، جهاد، زكات و خمس را مردم مى بينند، امّا روزه ديدنى نيست. روزه، اراده انسان را تقويت مى كند. كسى كه يك ماه نان وآب وهمسر خود را كنار گذاشت، مى تواند نسبت به مال وناموس ديگران خود را كنترل كند. روزه، باعث تقويت عاطفه است. كسى كه يك ماه مزه ى گرسنگى را چشيد، درد آشنا مى شود ورنج گرسنگان را احساس ودرك مى كند. رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمودند: روزه، نصف صبر است. (539) روزه ى مردمان عادّى، همان خوددارى از نان و آب و همسر است، امّا در روزه خواص علاوه بر اجتناب از مفطرات، اجتناب از گناهان نيز لازم است، و روزه ى خاصّ الخاص علاوه بر اجتناب از مفطرات و پرهيز از گناهان، خالى بودن دل از غير خداست. (540) روزه، انسان را شبيه فرشتگان مى كند، فرشتگانى كه از خوردن و آ شاميدن و شهوت دورند. (541)

رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمودند: هركس ماه رمضان را براى خدا روزه بدارد، تمام گناهانش بخشيده مى شود. (542) چنانكه در حديث قدسى نيز آمده است كه خداوند مى فرمايد: الصوم لى و اَنَا اَجزى به روزه براى من است و من آن را پاداش مى دهم. (543)

اهميّت روزه به قدرى است كه در روايات پاداش بسيارى از عبادات را همچون پاداش روزه دانسته اند. (544) هرچند كه روزه بر امّت هاى پيشين نيز واجب بوده، ولى روزه ى ماه رمضان، مخصوص انبيا بوده است و در امّت اسلامى، روزه رمضان بر همه واجب شده است. (545) از رسول خدا صلى الله عليه وآله نقل شده است كه فرمود: براى هر چيز زكاتى است و زكات بدنها، روزه است. (546)

پيام ها

1- خطابِ زيبا، گامى براى تأثير گذارى پيام است. يا ايّها الّذين آمنوا

در حديثى از تفسير مجمع البيان مى خوانيم: لذّت خطاب يا ايّها الّذين آمنوا سختى روزه را آسان مى كند. اگر والدين بخواهند كه فرزندشان به سخنانشان گوش دهند، بايد آنان را زيبا صدا زنند.

2- از شيوه هاى تبليغ آن است كه دستورات مشكل، آسان جلوه داده شود. اين آيه مى فرمايد: فرمان روزه مختص شما مسلمانان نيست، در امّت هاى پيشين نيز اين قانون بوده است. و عمل به دستورى كه براى همه امّت ها بوده، آسان تر از دستورى است كه تنها براى يك گروه باشد. كما كُتب على الّذين من قبلكم

3- قرآن، فلسفه بعضى احكام همچون روزه را بيان داشته است. زيرا اگر مردم نتيجه ى كارى را بدانند، در انجام آن نشاط بيشترى از خود نشان مى دهند. لعلّكم تتّقون

538-وسائل، ج 13، ص 352.
539-تفسير نورالثقلين، ج 1، ص 159.
540-كافى، ج 2، ص 18.
541-تفسير المنار، ذيل آيه.
542-تفسير روح البيان.
543-صاحب جواهر، نقل از آيةاللَّه جوادى.
544-تفسير مراغى، ج 2، ص 69.
545-تفسير مراغى، ج 2، ص 69.
546-كافى، ج 2، ص 100.