آيه: 168 يَا أَيُّهَا النَّاسُ كُلُواْ مِمَّا فِي الأَرْضِ حَلاَلاً طَيِّباً وَلاَ تَتَّبِعُواْ خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُّبِينٌ - تفسیر نور سوره البقره نسخه متنی

آيه: 168 يَا أَيُّهَا النَّاسُ كُلُواْ مِمَّا فِي الأَرْضِ حَلاَلاً طَيِّباً وَلاَ تَتَّبِعُواْ خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُّبِينٌ

ترجمه

اى مردم! از آنچه در زمين، حلال و پاكيزه است بخوريدو از گام هاى (وسوسه انگيز) شيطان، پيروى نكنيد. براستى كه او دشمن آشكار شماست.

نكته ها

اسلام، همواره مردم را به بهره بردن از نعمت هاى پاك وحلالِ خداوند، سفارش نموده و با هرگونه رهبانيّت و زهد بى جا مبارزه مى نمايد. لذا هم خوردنى هاى ناسالم را از شيطان مى داند؛ انّما الخمر... رجس من عمل الشّيطان (500) و هم نخوردن نابجا را گام شيطان مى داند؛ كلوا... و لا تتّبعوا خطوات الشيطان زيرا در برخى از نقل هاى تاريخى آمده است كه بعضى از طوائف عرب، قسمتى از زراعت و حيوانات را بدون دليل برخود حرام كرده بودند و گاهى نيز اين تحريم ها را به خداوند نسبت مى دادند. آيه نازل شد تا رفع ابهام شود.

اسلام، به زندگى مادّى انسان توجّه كامل دارد و در رأس آنها نيازهاى غذايى است كه در اين مورد، دهها آيه و صدها حديث آمده است. يكى از وظايف انبيا نيز بيان خوردنى ها و آشاميدنى هاى حلال وحرام براى مردم است.

معمولاً قرآن در كنار اجازه مصرف، شرطى را بيان كرده است. مثلاً در اينجا مى فرمايد: كلوا... حلالاً طيب همچنين مى فرمايد: كلوا و اشربوا... و لا تعثوا فى الارض مفسدين (501) بخوريد و بياشاميد... ولى در زمين فساد نكنيد. در آيه ديگر مى فرمايد: كلوا واشربوا ولاتسرفو (502) بخوريد و بياشاميد، ولى اسراف نكنيد. و در جاى ديگر مى فرمايد: كلوا و اطعمو (503) بخوريد و اطعام كنيد.

در تفسير برهان از امام صادق عليه السلام نقل شده است كه شخصى به نام طارق، تصميم گرفته بود تا از همسرش جدا شده و زندگى راهبانه اى داشته باشد. حضرت فرمود: انّ هذا من خطوات الشيطان اين از گام هاى شيطان است.

پيام ها

1- شرط اساسى در مصرف، دو چيز است: حلال بودن، پاكيزه و دل پسند بودن. كلوا حلالاً طيّب

2- اسلام با بعضى رياضت ها مخالف است. كلو

3- بهره گيرى از محرّمات و چيزهاى پليد و ناپاك، پيروى كردن از شيطان است. كلوا... حلالا طيباً ولا تتبعوا خطوات الشيطان

4- نيازهاى طبيعى بشر، زمينه اى براى انحراف و تسلّط شيطان است. بايد ضمن تأمين نياز، به لغزش هاى آن توجّه داشت. كلوا... ولاتتبعوا خطوات...

5 - شيطان، انسان را قدم به قدم منحرف مى كند. بايد از همان قدم اوّل مواظبت كرد. خطوات الشيطان

6- شيطان براى انحراف مردم، از راههاى گوناگونى وارد مى شود. خطوات

7- وادار نمودن مردم به استفاده از حرام ها و بازداشتن آنان از نعمت هاى حلال، نمودى از دشمنى آشكار شيطان است. كلوا... حلالا طيباً... انّه لكم عدو مبين

500-تفسير نورالثقلين، ج 1، ص 151.
501-بحار، ج 27، ص 184.
502-مائده، 90.
503-بقره، 60.