آيه: 36 فَأَزَلَّهُمَا الشَّيْطَانُ عَنْهَا فَأَخْرَجَهُمَا مِمَّا كَانَا فِيهِ وَقُلْنَا اهْبِطُواْ بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ وَلَكُمْ فِي الأَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَمَتَاعٌ إِلَى حِينٍ - تفسیر نور سوره البقره نسخه متنی

آيه: 36 فَأَزَلَّهُمَا الشَّيْطَانُ عَنْهَا فَأَخْرَجَهُمَا مِمَّا كَانَا فِيهِ وَقُلْنَا اهْبِطُواْ بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ وَلَكُمْ فِي الأَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَمَتَاعٌ إِلَى حِينٍ

ترجمه

پس شيطان آن دو را به لغزش انداخت وآنان را از باغى كه در آن بودند، خارج ساخت و (در اين هنگام به آنها) گفتيم: فرود آييد در حالى كه بعضى شما دشمنبرخى ديگر است و براى شما در زمين قرارگاه و تا وقتى معيّن بهره و برخوردارى است.

نكته ها

از آيه انّى جاعل فى الارض خليفة كه قبلاً خوانديم، استفاده مى شود كه غرض اصلى از خلقت آدم اين بود كه وى در زمين زندگى كند، ولى زندگى در زمين نيازمند يك نوع آمادگى بود و بايد آدم بداند كه:

1- آزاد مطلق نيست. در زندگى او، امر و نهى و تكليف وجود دارد.

2- ابليس دشمن اوست وچه بسا با سوگند و وعده هاى دروغ، انسان را فريب دهد.

3- اطاعت از شيطان، عامل سقوط اوست.

4- توبه، وسيله جبران است.

امام رضا عليه السلام مى فرمايد: ماجراى لغزش آدم، قبل از رسيدن به مقام نبوّت بوده و از لغزش هاى كوچكى بوده كه قابل عفو است. (286)

شيطان براى ايجاد لغزش، دست به هر نوع تاكتيك روانى وتبليغاتى زد، از جمله:

الف: براى آدم و حوّا سوگند ياد كرد. قاسمهما (287)

ب: قيافه ى خيرخواهانه به خود گرفت و گفت: من از خيرخواهان شما هستم. انّى لكما لمن النّاصحين (288)

ج: وعده ابديّت داد، كه اگر اين گياه را بخوريد، زندگى و حكومت ابدى خواهيد داشت. شجرة الخلد و ملك لا يبلى (289)

د: دروغ گفت و به ذات حقّ تهمت زد. مانهيكما ربّكما عن هذه الشجرة الا ان تكونا ملكين او تكونا من الخالدين (290) يعنى پروردگارتان شما را نهى نكرد مگر از ترس اينكه شما فرشته شويد يا به زندگى ابدى برسيد.

پيام ها

1- خطر شيطان، براى بزرگان نيز هست. او به سراغ آدم و حوّا آمد. فاَزلّهما

2- شيطان، دشمن ديرينه ى نسل بشر است. زيرا از روز اوّل به سراغ پدر و مادر ما رفت. فاَزلّهما

3- انسان به خودى خود، جايزالخطا و وسوسه پذير است. اَزلّهما الشيطان

4- هر انسانى به خاطر استعدادها و لياقت هايى كه دارد بهشتى است، ولى خلاف ها او را سقوط مى دهد. فاخرجهما

5 - از نافرمانى خداوند و عواقب تلخ وسوسه هاى ابليس، عبرت بگيريم. تحت نفوذ شيطان قرار گرفتن، برابر با خروج از مقامات الهى و محروميّت از آنهاست. فازلّهما الشيطان... فاخرجهما

6- زندگى دنيا، موقّتى است. الى حين

286-در مسأله امر و نهى، وسوسه و اخراج از بهشت، آدم و همسرش يكسان مورد خطاب قرار گرفته اند؛ كلا، شئتما، لاتقربا، تكونا، أزلّهما، اخرجهما امّا در مسأله ى مسكن، بجاى اسكنا فرموده است: اُسكن انت و زوجك...
287-تفسير نورالثقلين، ج 1، ص 50.
288-اعراف، 21.
289-اعراف، 21.
290-طه، 120.