لطفا منتظر باشید ...
گفتارى در معناى توحيد از نظر قرآن
هيچ دانشمند متفكر و اهل بحثى كه كارش غور و تعمق در مسائل كلى علمى است در اين ترديد ندارد كه مساله توحيد از همه مسائل علمى دقيقتر و تصور و درك آن از همه دشوارتر و گره آن از همه پيچيدهتر است، چون اين مساله در افقى قرار دارد كه از افق ساير مسائل علمى و نيز از افق افكار نوع مردم بلندتر است، و از سنخ مسائل و قضاياى متداولى نيست كه نفوس بتواند با آن انس گرفته و دلها به آن راه يابد، و معلوم است كه چنين مسالهاى چه معركهاى در دلها بپا خواهد كرد، و عقول و افكار براى درك آن سر از چه چيزهايى در خواهند آورد، چون اختلاف در نيروى جسمانى بواسطه اختلاف ساختمانهاى بدنى اعصاب فكرى را هم مختلف مىكند، و در نتيجه فهم و تعقل در مزاجهاى مختلف از نظر كندى و تيزى و خوبى و بدى و استقامت و كجى مختلف مىشود.اينها همه مسلم است، و كسى را در آن ترديد نيست، قرآن كريم هم در آيات چندى به آن اشاره كرده، از آن جمله مىفرمايد:" هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَ الَّذِينَ لا يَعْلَمُونَ إِنَّما يَتَذَكَّرُ أُولُوا الْأَلْبابِ" «1» و نيز مىفرمايد:" فَأَعْرِضْ عَنْ مَنْ تَوَلَّى عَنْ ذِكْرِنا وَ لَمْ يُرِدْ إِلَّا الْحَياةَ الدُّنْيا ذلِكَ مَبْلَغُهُمْ مِنَ الْعِلْمِ" «2» و نيز مىفرمايد." فَما لِهؤُلاءِ الْقَوْمِ لا يَكادُونَ يَفْقَهُونَ حَدِيثاً" «3» و نيز در ذيل آيه 75 همين سوره كه از آيات مورد بحث است مىفرمايد:" انْظُرْ كَيْفَ نُبَيِّنُ لَهُمُ الْآياتِ ثُمَّ انْظُرْ أَنَّى يُؤْفَكُونَ" «4».و اين اختلاف دركها و تفكرات در طرز تلقى و تفسير يكتايى خدا از همه جا(1) آيا برابرند آنان كه ميدانند با آنان كه نميدانند اين را تنها صاحبان خرد مىفهمند و متذكر ميشوند. سوره الزمر آيه 9.(2) پس روى بگردان از كسى كه پشت كرد و روى گردانيد از قرآن ما و جز زندگى مادى دنيا را نخواست آرى پايه معلومات انسان همين اندازه است. سوره نجم آيه 30.(3) پس چه مىشود اين مردم را كه نمىفهمند و نزديك هم نيست حديثى را درك كنند. سوره نساء آيه 78.(4) ببين چگونه بر ايشان آيات را بيان مىكنيم آن گاه ببين چگونه از شنيدن حق روى مىگردانند.سوره مائده آيه 75.
