غفلت بعضى مفسرين از قرائن لفظى و مقامى متصل و منفصل، و اكتفاء به فهم عاميانه آنان را به تاويل و حتى جسارت به ساحت مقدس خداوند و انبياء (ع) مبتلا ساخته است - ترجمه تفسیر المیزان جلد 6
غفلت بعضى مفسرين از قرائن لفظى و مقامى متصل و منفصل، و اكتفاء به فهم عاميانه آنان را به تاويل و حتى جسارت به ساحت مقدس خداوند و انبياء (ع) مبتلا ساخته است
غفلت از همين نكته بوده است كه مساله تاويل را در بين عدهاى از مفسرين و علماى كلام رواج داده، اين عده از آنجايى كه ارتباطى بين آيات قرآنى نمىديدند و خيال مىكردند كه اين آيات جملاتى است بريده و اجنبى از هم و هر كدام مستقل در معنا، لذا بدون اينكه در تشخيص معنى هر كدام از ساير آيات استمداد كنند آن را بر معنايى عاميانه حمل كردند، همانطورى كه مردم بازار كلمات يكديگر را بر معنى ظاهرش حمل مىكنند و لذا وقتى مىشنوند كه قرآن كريم مىفرمايد:" فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَيْهِ" مىگويند: ذو النون خيال كرد- بلكه يقين كرد و حاشا بر او كه چنين خيالى كند- كه خداى سبحان قدرت بر وى ندارد. آيه بعديش را ملاحظه نكردند كه ذو النون را از مؤمنين دانسته، مىفرمايد:" وَ كَذلِكَ نُنْجِي الْمُؤْمِنِينَ" «2» آرى اگر اين دو آيه را با هم ملاحظه مىكردند قطعا به چنين اشتباهى دچار(1) پروردگارا ما به خود ظلم كرديم و اگر تو ما را نيامرزى و بما رحم نكنى قطعا از زيانكاران خواهيم بود. سوره اعراف آيه 22.(2) سوره انبياء آيه 88