در صدر اسلام" زكات" در معناى لغوى (انفاق مال) به كار مى‏رفته، نه در خصوص زكات واجب‏ - ترجمه تفسیر المیزان جلد 6

از اينكه دچار گرفتارى شويم" براى اينكه گوينده اين حرف به اعتراف خود علماى عامه يك نفر و آن هم رئيس منافقين عبد اللَّه بن ابى بوده، و تعجب در اين است كه اين آيه در بين آياتى قرار دارد كه ما الان در باره آنها بحث مى‏كنيم، راستى چطور با اين فاصله كم حرف خود را از ياد مى‏برند و كم‏حافظگى به خرج مى‏دهند؟! ممكن است كسى بگويد كه در اين آياتى كه بعنوان نقض نقل كرديد كه در آنها مطلب به صيغه جمع به يك فرد نسبت داده شده در حقيقت مطلب تنها به يك فرد منسوب نيست، بلكه كسانى بوده‏اند كه با عمل آن يك نفر موافق و راضى بوده‏اند، با اينكه مرتكب يك نفر بوده، خداوند روى سخن خود را در توبيخ متوجه به عموم مى‏كند تا آنان هم كه مرتكب نيستند ولى با مرتكب همصدايند متنبه شوند.

ما هم در جواب مى‏گوييم برگشت اين حرف به اينست كه اگر نكته‏اى ايجاب كرد مى‏توان جمع را در مفرد استعمال نمود، و اتفاقا در آيه مورد بحث ما هم همين طور است، يعنى در تعبير صيغه جمع نكته‏ايست و آن اينست كه نمى‏خواهد بفهماند اگر شارع انواع كرامتهاى دينى را كه يكى از آنها ولايت است به بعضى از مؤمنين (على (ع)) ارزانى مى‏دارد جزافى و بيهوده نيست، بلكه در اثر تقدم و تفوقى است كه او در اخلاص و عمل بر ديگران دارد، علاوه بر اين، بيشتر، بلكه تمامى آنهايى كه اين روايات را نقل كرده‏اند همانا صحابه و يا تابعينى هستند كه از جهت زمان و عصر معاصر با صحابه‏اند و آنان هم عرب خالص بوده‏اند، بلكه مى‏توان گفت عربيت آن روز عرب، عربيت دست نخورده‏ترى بوده و اگر اين نحو استعمال را لغت عرب جايز نمى‏دانسته و طبع عربى آن را نمى‏پذيرفته خوب بود عرب آن روز اشكال مى‏كرده و در مقام اعتراض بر مى‏آمد و حال آنكه از هزاران نفر صحابه و تابعين، احدى بر اينگونه استعمالات اعتراضى نكرده است چه اگر كرده بود به ما مى‏رسيد.

در صدر اسلام" زكات" در معناى لغوى (انفاق مال) به كار مى‏رفته، نه در خصوص زكات واجب‏

اما اشكال سومى كه گفته‏اند صدقه دادن انگشتر، زكات نيست. جواب اين حرف هم اينست كه اگر مى‏بينيد امروز وقتى زكات گفته مى‏شود ذهن منصرف به زكات واجب شده و صدقه به ذهن نمى‏آيد، نه از اين جهت است كه بر حسب لغت عرب صدقه زكات نباشد بلكه از اين جهت است كه در مدت هزار و چند سال گذشته از عمر اسلام، متشرعه و مسلمين زكات را در واجب بكار برده‏اند، و گرنه در صدر اسلام زكات به همان معناى لغوى خود بوده. و معناى لغوى زكات اعم است از معناى مصطلح آن، و صدقه را هم شامل مى‏شود. در حقيقت زكات در لغت مخصوصا اگر در مقابل نماز قرار گيرد، به معناى انفاق مال در راه خدا و مرادف آنست، كما اينكه همين مطلب از آياتى كه احوال انبياى سلف را حكايت مى‏كنند بخوبى استفاده مى‏شود، مانند اين آيه كه در باره حضرت ابراهيم و اسحاق و يعقوب مى‏فرمايد:" وَ أَوْحَيْنا