عدم تكلف و استفاده از طيبات و رزق حلال از آداب انبياء (ع) بوده است‏ - ترجمه تفسیر المیزان جلد 6

" ما كانَ عَلَى النَّبِيِّ مِنْ حَرَجٍ فِيما فَرَضَ اللَّهُ لَهُ سُنَّةَ اللَّهِ فِي الَّذِينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلُ وَ كانَ أَمْرُ اللَّهِ قَدَراً مَقْدُوراً الَّذِينَ يُبَلِّغُونَ رِسالاتِ اللَّهِ وَ يَخْشَوْنَهُ وَ لا يَخْشَوْنَ أَحَداً إِلَّا اللَّهَ وَ كَفى‏ بِاللَّهِ حَسِيباً" «1» و آن ادب جامع و سنت جارى در انبياء اين بود كه در آن اندازه از زندگى كه نصيب‏شان شده و در هيچ امرى از امور خود را به زحمت نيندازند، زيرا انبياء پايه و اساس زندگيشان بر فطرت است و فطرت انسان آدمى را جز به كارهايى كه خداوند وسائل رسيدن به آن را فراهم ساخته هدايت نمى‏كند و آدمى را مكلف به كارهايى كه خداوند نيل به آن را دشوار كرده نمى‏سازد. خداى تعالى همين معنا را از پيغمبر گرامى خود چنين حكايت مى‏كند:" وَ ما أَنَا مِنَ الْمُتَكَلِّفِينَ" «2» و نيز فرموده:" لا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلَّا وُسْعَها" «3» و نيز فرموده:" لا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلَّا ما آتاها" «4» و چون تكليف خروج از فطرت است، قهرا اتباع شهوات نيز هست و انبياء از پيروى شهوات منزهند پس از تكلف نيز مبرايند.

ادب جامع ديگرى كه خداوند انبياى خود را به آن مؤدب نموده استفاده از طيبات و رزق حلال است، و در اين باره فرموده:" يا أَيُّهَا الرُّسُلُ كُلُوا مِنَ الطَّيِّباتِ وَ اعْمَلُوا صالِحاً إِنِّي بِما تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ. وَ إِنَّ هذِهِ أُمَّتُكُمْ أُمَّةً واحِدَةً وَ أَنَا رَبُّكُمْ فَاتَّقُونِ" «5».

عدم تكلف و استفاده از طيبات و رزق حلال از آداب انبياء (ع) بوده است‏

در اين آيات انبيا را چنين تاديب فرموده كه اولا از طيباتى كه مواد حياتى‏اند استفاده و در آن تصرف كنند و ثانيا از خبائث يعنى هر چيزى كه طبع سليم از آن نفرت مى‏كند اجتناب نمايند، و ثالثا عمل را صالح انجام دهند. و عمل صالح عبارتست از هر كارى كه فطرت بشر به آن رغبت داشته و سزاوار مى‏داند كه از آدمى سرزند، و خلاصه كارهايى است كه بر وفق مقتضاى اسبابى باشد كه خداوند در ابقاى حيات بشر مقرر فرموده است، يا عبارتست از كارهايى كه لايق و صالح براى تقديم به پيشگاه ربوبى باشد، و هر دو معنا با هم متقاربند.

(1) پيغمبر چنان نيست كه در آنچه خدا براى او فريضه قرار داده حرجى بر او باشد، كما اينكه سنت خدا در ساير انبياى گذشته نيز چنين بوده، آرى امر خداوند هم مقدر است و هم مقدور. انبياء كسانى‏اند كه رسالت‏هاى خدا را تبليغ مى‏كنند و از او مى‏ترسند از احدى جز از خداوند، و بس است خداوند براى حساب. سوره احزاب آيه 39.

(2) من از كسانى كه خود را به زحمت مى‏اندازند نيستم. سوره ص آيه 86.

(3) خداوند هيچ كسى را جز به آنچه كه در خور طاقت اوست تكليف نمى‏كند. سوره بقره آيه 286.

(4) خداوند هيچ كسى را جز به مقدار قدرتى كه به او داده تكليف نمى‏كند. سوره طلاق آيه 7.

(5) هان اى رسولان! استفاده كنيد از طيبات و عمل صالح كنيد، بدرستى به هر كارى كه مى‏كنيد من دانايم. و اين دستور دستور واحدى است براى عموم شما و منم پروردگار شما پس بپرهيزيد از عذاب من.

سوره مؤمنون آيه 52.