ادب يعقوب (ع) در كلامش كه گفت:" إِنَّما أَشْكُوا بَثِّي وَ حُزْنِي إِلَى اللَّهِ ..."
از جمله ادعيه انبيا دعائى است كه خداى متعال آن را از حضرت يعقوب (ع) وقتى كه فرزندانش از مصر مراجعت كردند در حالى كه بنيامين و يهودا را نياورده بودند حكايت كرده و فرمود:" وَ تَوَلَّى عَنْهُمْ وَ قالَ يا أَسَفى عَلى يُوسُفَ وَ ابْيَضَّتْ عَيْناهُ مِنَ الْحُزْنِ فَهُوَ كَظِيمٌ. قالُوا تَاللَّهِ تَفْتَؤُا تَذْكُرُ يُوسُفَ حَتَّى تَكُونَ حَرَضاً أَوْ تَكُونَ مِنَ الْهالِكِينَ. قالَ إِنَّما أَشْكُوا بَثِّي وَ حُزْنِي إِلَى اللَّهِ وَ أَعْلَمُ مِنَ اللَّهِ ما لا تَعْلَمُونَ" «2» به فرزندان خود چنين مىگويد كه مداومت من بر ياد يوسف شكايتى است كه من از حال دل خود به درگاه خدا مىبرم و از رحمت او و اينكه يوسفم را به صورتى كه تصور نمىكنم به من برگرداند مايوس نيستم، و اين خود از ادب انبيا است نسبت به پروردگار خود كه در جميع احوال متوجه پروردگارشان بوده و جميع حركات و سكنات خود را در راه او انجام مىدادند و اين معنا از آيات كريمه قرآن به خوبى استفاده مىشود چون خداى تعالى از طرفى تصريح كرده به اينكه انبياء را به راه راست هدايت نموده و فرموده:" أُولئِكَ الَّذِينَ هَدَى اللَّهُ" «3» و در باره خصوص يعقوب فرموده:" وَ وَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ وَ يَعْقُوبَ كُلًّا هَدَيْنا" «4» و از طرف ديگر پيروى هوا و هوس را گمراهى و انحراف از راه راست خود دانسته و فرموده:" وَ لا تَتَّبِعِ الْهَوى فَيُضِلَّكَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ" «5».از اين دو بيان استفاده مىشود كه انبياء كه هدايت يافتگان به هدايت خدايند هرگز هواى نفس را پيروى نمىكنند. عواطف نفسانى و اميال باطنيشان يعنى شهوت و غضب و حب و بغض و مسرت و اندوه و هر نفسانيات ديگرشان كه مربوط به مظاهر زندگى از قبيل مال و فرزند و نكاح با زنان و خوردنيها و پوشيدنيها و مساكن و امثال آنها است همه را در(1) هيچوقت در باره كارى مگو كه فردا من اين كار را حتما مىكنم مگر اينكه خدا بخواهد. سوره كهف آيه 24.(2) از آنها روى گردانيد و گفت اى دريغ بر يوسف، و از كثرت گريه چشمانش سفيد شد در حالى كه سوز غم و اندوه را فرو مىبرد. فرزندانش گفتند قسم به خدا تو آن قدر به ياد يوسف مىگريى كه يا خود را مريض كنى يا هلاك سازى، گفت اگر من مىگريم درد و اندوه دل را به درگاه خدا عرضه مىكنم و چيزهايى مىدانم كه شما نمىدانيد. سوره يوسف آيه 84- 86.(3) انبياء كسانيند كه خدا هدايتشان كرده. سوره انعام آيه 9.(4) ما به ابراهيم، اسحاق و يعقوب داديم و همهشان را هدايت نموديم. سوره انعام آيه 84.(5) و پيروى مكن هواى نفس را كه از راه خدا گمراهت مىكند. سوره ص آيه 26.