وجوهى كه در باره مراد از اعتداء در جمله:" وَ لا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ" گفته شده است‏ - ترجمه تفسیر المیزان جلد 6

" تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ فَلا تَعْتَدُوها وَ مَنْ يَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَأُولئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ" «1» و نيز در ذيل آيه ارث مى‏فرمايد:" تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ وَ مَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها وَ ذلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ. وَ مَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ يَتَعَدَّ حُدُودَهُ يُدْخِلْهُ ناراً خالِداً فِيها وَ لَهُ عَذابٌ مُهِينٌ" «2».

و اين آيات همانطورى كه ملاحظه مى‏كنيد اطاعت خدا و رسول را از روى استقامت و التزام به آنچه تشريع فرموده، ممدوح دانسته، و بر عكس خروج از مقام تسليم و رضا و التزام و انقياد را از راه تعدى و تجاوز نسبت به حدود خدا مذموم دانسته، و مرتكبش را سزاوار عقاب معرفى نموده است، بنا بر اين محصل مفاد آيه مورد بحث نهى است از تحريم محللات، يعنى از اينكه كسى از استفاده از آنچه خدايش حلال كرده اجتناب و از نزديكى به آن امتناع ورزد، چون اين امتناع با ايمان به خدا و آيات او مناقض است، و با اين نمى‏سازد كه محللات چيزهايى هستند كه فطرت بشر آن را طيب مى‏داند، و هيچگونه پليدى در آنها نيست تا از آن جهت از آنها اجتناب شود، و اجتناب بى جهت تجاوز است، و خداوند متجاوزين را دوست نمى‏دارد.

وجوهى كه در باره مراد از اعتداء در جمله:" وَ لا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ" گفته شده است‏

" وَ لا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ" گفتيم ظاهر سياق آيه اين است كه مراد از" اعتدا" همان تحريم حلالى است كه شرحش تا اندازه‏اى داده شد، پس اينكه فرمود:" وَ لا تَعْتَدُوا" بمنزله تاكيد است براى:" لا تُحَرِّمُوا ...".

بعضى از مفسرين گفته‏اند: مراد از اعتدا تجاوز از حد اعتدال است در چيزهاى حلال، و آيه نهى است هم از اينكه كسى يكباره روى به محللات نهاده و سرگرم تمتع و لذت بردن از آنها شود و هم از اينكه يكسره روى از آنها برتافته و رهبانيت و زهد و عبادت و تقرب به خدا را اختيار كند، بنا بر اين، معنى آيه اين مى‏شود: نه چنان باشيد كه آنچه را كه خدا برايتان حلال كرده بر خود حرام كنيد، و نه طورى باشيد كه از حد اعتدال گذرانده و در تمتع از آنها اسراف و

(1) اين احكامى كه بيان شد حدود خداوند است پس از آنها تجاوز نكنيد و كسانى كه تجاوز كنند از حدود خداوند پس آنان ستمكارند. سوره بقره آيه 229.

(2) اين احكامى كه بيان شد حدود خداوند است، و كسانى كه فرمان‏برند خدا و رسولش را داخل مى‏كند آنان را در بهشت‏هايى كه جارى مى‏شود از زير آنها نهرها در حالى كه آنان جاويدانند در آن بهشتها و اين خود همان رستگارى عظيم است و كسانى كه نافرمانى كنند خدا و رسول را و تجاوز كنند از حدود او آنان را داخل مى‏كند در آتش در حالى كه آنان در آن آتش جاويدند و براى ايشان است عذاب خوار كننده.

سوره نساء آيه 14.