بيان آيات
اين آيات به حسب سياق بى ارتباط به هم نيستند، و مثل اين است كه پشت سر هم يا يك دفعه نازل شدهاند، و آيه آخرى بمنزله دفع توهمى است كه آن توهم را بعدا تفصيل خواهيم داد، به هر حال اين آيات همگى در مقام بيان احكام شراب هستند و در بعضى از آنها قمار و در بعضى ديگر انصاب و ازلام هم علاوه شده است، و ما سابقا در ذيل آيه" يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَ الْمَيْسِرِ قُلْ فِيهِما إِثْمٌ كَبِيرٌ وَ مَنافِعُ لِلنَّاسِ وَ إِثْمُهُما أَكْبَرُ مِنْ نَفْعِهِما" «1» در جلد اول و نيز در تفسير آيه:" يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَقْرَبُوا الصَّلاةَ وَ أَنْتُمْ سُكارى حَتَّى تَعْلَمُوا ما تَقُولُونَ" «2»، در جلد چهارم از اين كتاب گفتيم كه اين دو آيه با آيه" قُلْ إِنَّما حَرَّمَ رَبِّيَ الْفَواحِشَ ما ظَهَرَ مِنْها وَ ما بَطَنَ وَ الْإِثْمَ" «3» و آيه مورد بحث تا جمله" أَنْتُمْ مُنْتَهُونَ" اگر همه به هم منضم و يك جا در نظر گرفته شوند سياقهاى مختلفشان اين معنا را مىرساند كه شارع مقدس شراب را بتدريج تحريم فرموده است، نمىخواهيم بگوييم نخست نهى تنزيهى سپس نهى اعافه «4» و در مرتبه سوم نهى كراهتى و در آخرين مرحله نهى تحريمى كرده تا سر از نسخ در آورد.و نيز نمىخواهيم بگوييم بمنظور رعايت سياست در اجراى احكام دينى نخست نهى را بطور مبهم سپس روشنتر يا اول خفى و سپس صريحتر بيان فرموده تا كسى بگويد، كلمه" اثم" در آيه شريفه" قُلْ إِنَّما حَرَّمَ رَبِّيَ الْفَواحِشَ" كه آيهايست مكى و واقع در سوره اعراف به ضميمه" قُلْ فِيهِما إِثْمٌ كَبِيرٌ وَ مَنافِعُ لِلنَّاسِ" كه آيهايست مدنى در سوره بقره يعنى اولين(1) از تو از شراب و قمار مىپرسند، بگو در آن دو گناهى است بزرگ و منافعى است براى مردم و گناه آن دو بزرگتر از سود آنها است. سوره بقره آيه 219.(2) هان اى كسانى كه ايمان آوردهايد نزديك نماز نشويد در حالى كه مست هستيد صبر كنيد تا اينكه بحال آمده و بفهميد كه چه مىگوييد. سوره نساء آيه 43.(3) بگو جز اين نيست كه پروردگار من كارهاى زشت و گناهان را چه در ظاهر انجام شود و چه خفا، حرام نموده است. سوره اعراف آيه 33.(4) نهى تنزيهى و اعافه و كراهت و تحريم بترتيب هر يك از ما قبل خود در افاده مبغضيت شديدترند.