ترجمه تفسیر المیزان جلد 6
لطفا منتظر باشید ...
ارباب حوائج گوش دهد.و مراد اين است مصلحت ملك مانع است از اينكه شاه اينقدر افتادگى كند. نه اينكه گوش دادن به حرف اشخاص از قدرت او خارج است، و نيز گفته مىشود: مرد توانگر استطاعت ندارد كه به هر سائلى پول بدهد، و مراد اين است كه مصلحت حفظ مال مانع است از بذل و بخشش او، نه اينكه برايش مقدور نيست، و نيز گفته مىشود: ممكن نيست دانشمندان آنچه را كه مىدانند انتشار دهند، و مراد اين است كه مصلحت دين و مصلحت مردم و نظامى كه در ميانشان دائر است اجازه نمىدهد كه چنين كنند، خود ما هم به يكديگر مىگوييم:آيا استطاعت دارى با من بيايى؟، اينگونه پرسشها سؤال از اصل استطاعت و توانايى نيست، بلكه از استطاعت بر حسب مصلحت و حكمت است.اين بود بهترين وجهى كه در باره سؤال حواريون گفته شده است، البته وجوه ديگر هم گفته شده است، از آن جمله يكى اين است كه اين سؤال براى خاطر بدست آوردن اطمينان از راه ايمان به رأى العين است، نه براى خاطر رفع شك در قدرت خداى سبحان، نظير تقاضايى است كه ابراهيم (ع) از خداى خود نمود، و قرآن آن را حكايت مىكند كه گفت:" رَبِّ أَرِنِي كَيْفَ تُحْيِ الْمَوْتى قالَ أَ وَ لَمْ تُؤْمِنْ قالَ بَلى وَ لكِنْ لِيَطْمَئِنَّ قَلْبِي" «1»، و اين توجيه صحيح نيست، زيرا شاهدى بر آن نيست، و اگر سؤال ابراهيم را به همين وجه توجيه مىكنيم و مىگوييم براى اطمينان و بدست آوردن ايمان از راه مشاهده بود دليلش اين است كه ابراهيم داراى مقام عصمت است و اين خود دليل منفصل و شاهد بزرگى براى اين حمل است.و اما حواريون، چون ثابت نشده كه آنها هم داراى مقام عصمتاند، از اين رو مجبور نيستيم كلامشان را به وضعى كه خالى از ركاكت باشد توجيه كنيم. بلكه دليل بر خلاف داريم، و آن اين است كه تعبير حواريون نظير تعبير ابراهيم (ع) نيست، زيرا حواريون نگفتند:" نريد ان ناكل منها فتطمئن قلوبنا- مىخواهيم از آن بخوريم تا در نتيجه ايمانمان كامل و دلهايمان مطمئن شود" كما اينكه ابراهيم همين طور گفت:" بَلى وَ لكِنْ لِيَطْمَئِنَّ قَلْبِي- ايمان دارم و ليكن براى اين تقاضا كردم كه دلم مطمئن شود"، و اما حواريين گفتند:" وَ تَطْمَئِنَّ قُلُوبُنا- مىخواهيم از آن بخوريم و دلهايمان مطمئن شود" خوردن را يكى از
