آيه: 125 فَمَن يُرِدِ اللّهُ أَن يَهْدِيَهُ يَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلإِسْلاَمِ وَمَن يُرِدْ أَن يُضِلَّهُ يَجْعَلْ صَدْرَهُ ضَيِّقًا حَرَجًا كَأَنَّمَا يَصَّعَّدُ فِي السَّمَاء كَذَلِكَ يَجْعَلُ اللّهُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذِينَ لاَ يُؤْمِنُونَ - تفسیر نور سوره الأنعام نسخه متنی

آيه: 125 فَمَن يُرِدِ اللّهُ أَن يَهْدِيَهُ يَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلإِسْلاَمِ وَمَن يُرِدْ أَن يُضِلَّهُ يَجْعَلْ صَدْرَهُ ضَيِّقًا حَرَجًا كَأَنَّمَا يَصَّعَّدُ فِي السَّمَاء كَذَلِكَ يَجْعَلُ اللّهُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذِينَ لاَ يُؤْمِنُونَ

ترجمه:

خداوند هركه را بخواهد هدايت كند، سينه اش را براي (پذيرش ) اسلام مي گشايد و هر كه را (به خاطر اعمال وخصلت هاي خلافش ) بخواهد گمراه كند، سينه اش را (از پذيرفتن ايمان ) سخت قرار مي دهد، گويا به زحمت در آسمان بالا مي رود. خداوند اين چنين پليدي (كفر) را بر كساني كه ايمان نمي آورند قرار مي دهد.

نكته ها:

رسول خدا (ص ) فرمود: نشانه ي شرح صدر چند چيز است : ((الانابه الي دارالخلود والتجافي عن دار الغرور والاستعداد للموت قبل نزول الفوت )) توجّه و گرايش خاضعانه به سوي آخرت و دوري از دنياي حيله گر و آمادگي براي مرگ قبل از آنكه فرصت را از دست بدهد. (470) امام سجاد (ع) نيز در شب 27 رمضان دعايي را كه متضمّن همين خواسته است ، مكرّر مي خواند. (471) .

مراد از هدايت و ضلالت الهي ، فراهم كردن اسباب هدايت براي شايستگان و از بين بردن اسباب ، براي نااهلان است .

منظور از ((صدر))، روح و دل است . مراد از شرح صدر، گسترش افق عقل و فكر بلندي روح ، براي پذيرش حق ّ و هدايت است و اين نيازمند گذشتن از هوسها و تمنيات دل است .

آنكه شرح صدر نداشته باشد، همواره در لاك خود مي ماند و بيرون نمي آيد. نتيجه ي شرح صدر، بصيرت و نورانيّت همراه با قلب رقيق و حق ّپذير است .

اين آيه يكي از معجزات علمي قرآن است كه عوارض صعود به آسمان را بيان كرده و مي فرمايد: كسي كه حاضر به پذيرش حق ّ نگردد، روحش تنگ و كم ظرفيت مي شود، همانند كسي كه مي خواهد به آسمان برود كه به علّت سنگيني و فشردگي هوا و نبود اكسيژن ، سينه اش تنگ و تنفّسش سخت مي شود.

امام رضا (ع) فرمود: نشانه ي سعه صدر، تسليم خدا بودن ، اطمينان به او داشتن و دلگرم شدن به وعده هاي الهي است و نشانه ضيق صدر، ترديد و اضطراب است . (472) .

از سنّت هاي الهي آن است كه براي پاكدلان حق ّپذير، شرح صدر قرار دهد و لجوجان گريزان از ايمان را گرفتار سلب توفيق و رجس سازد.

حضرت موسي همين كه مأمور تبليغ شد، در اوّلين دعاي خود از خداوند خواست : (رب ّ اشرح لي صدري ) (473) ولي پيامبر اكرم (ص ) بدون درخواست ، خداوند به او سعه ي صدر عطا كرد. (ألم نشرح لك صدرك ) (474) .

پيام ها:

1- قبول حق ، ظرفيّت و زمينه دروني مي خواهد. (يشرح صدره للاسلام )

2- شرح صدر، موهبتي الهي است . (يشرح صدره للاسلام )

3- خروج از مدار فطرت و عقل ، عامل خفقان و تنگي روح و روان مي گردد. (يصّعّد في السماء )

4- منحرفان هر چند به ظاهر، خود را در گشايش و آرامش ببينند، ولي در واقع گرفتار تنگناها و فشارند. (ضيّقا حرجا)

5- بي حوصلگي و كم ظرفيّتي ، نوعي رجس و پليدي روح است . (يجعل صدره ضيّقا... الرّجس )

6- كسي كه به حق ّ ايمان نياورد، به تدريج آلوده مي شود. (كذلك يجعل الله الرّجس علي الّذين لايؤمنون )

470-تفسير الميزان
471-مفاتيح الجنان
472-تفسير كنزالدقائق
473-طه ، 25
474-شراح ، 1