و اين حقيقت لازمهاى دارد و آن اينست كه سحر و هر باطل ديگرى در عالم وجود دوام نمىيابد، و خداى تعالى در مواردى از كلام مجيدش به اين لازمه تصريح نموده و جنبه منفى آن را امضاء فرموده، از آن جمله مىفرمايد:" وَ اللَّهُ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ" «1»، و نيز فرموده:" وَ اللَّهُ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفاسِقِينَ" «2»، و نيز فرموده:" إِنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ كَذَّابٌ" «3»، و از همين آيات است آيه مورد بحث كه مىفرمايد:" إِنَّ اللَّهَ لا يُصْلِحُ عَمَلَ الْمُفْسِدِينَ".
و همين لازمه را در جانب اثباتش امضاء نموده، در آيه بعد از آيه مورد بحث مىفرمايد:" وَ يُحِقُّ اللَّهُ الْحَقَّ بِكَلِماتِهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُجْرِمُونَ"، كه- ان شاء اللَّه- بزودى توضيحش مىآيد." وَ يُحِقُّ اللَّهُ الْحَقَّ بِكَلِماتِهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُجْرِمُونَ" بعد از آنكه خداى تعالى از آن حقيقتى كه قبلا گفته شد از جانب منفيش پردهبردارى كرد و فرمود كه خداى تعالى عمل مفسدان را اصلاح نمىكند، اينك در اين آيه از جانب اثباتش نيز پرده برداشته مىفرمايد: خداى تعالى با كلماتش حق را به كرسى مىنشاند، و در آيه و سورهاى ديگر بين نفى و اثبات جمع نموده و از هر دو جنبه پردهبردارى كرده مىفرمايد" لِيُحِقَّ الْحَقَّ وَ يُبْطِلَ الْباطِلَ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُجْرِمُونَ" «4».از همين جا است كه يك احتمال به نظر قوى مىشود و آن اينست كه منظور از" كلمات" در آيه شريفه اقسام قضاها و فرامين الهى باشد كه در شؤون همه موجودات عالم به حق و بر طبق حق جارى است.
(1) و خدا مردم ستمكار را هدايت نمىكند." سوره بقره: آيه 258، آل عمران: آيه 86، توبه:آيه 19 و 109، صف آيه 7، و سوره جمعه، آيه 5.(2) و خدا مردم فاسق را هدايت نمىكند." سوره منافقون، آيه 6"(3) خداى تعالى كسى را كه اسرافگر و دروغپرداز باشد هدايت نمىكند." سوره مؤمن، آيه 28".(4) تا خداى تعالى حق را محقق و باطل را نابود كند، هر چند كه مجرمين كراهت داشته باشند." سوره انفال، آيه 8"