بودند، تا چه رسد به غير انبياء، و اين حديث در تفسير آيه شريفه" كانَ النَّاسُ أُمَّةً واحِدَةً" «1» در جلد دوم اين كتاب گذشت.7- آيا طوفان نوح همه كره زمين را فرا گرفت؟جواب از اين سؤال در فصل سابق داده شد، براى اينكه وقتى ثابت شد كه دعوت آن جناب عمومى بوده، قهرا بايد عذاب نازل شده نيز عموم بشر را فرا گرفته باشد و اين خود قرينه خوبى است بر اينكه مراد از ساير آياتى كه به ظاهرش دلالت بر عموم دارد همين معنا است، مانند آيهاى كه دعاى نوح (ع) را حكايت نموده و مىفرمايد:" رَبِّ لا تَذَرْ عَلَى الْأَرْضِ مِنَ الْكافِرِينَ دَيَّاراً" «2»، و آيهاى كه باز گفتار آن جناب را حكايت نموده مىفرمايد:" لا عاصِمَ الْيَوْمَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ إِلَّا مَنْ رَحِمَ" «3»، و آيه شريفه" وَ جَعَلْنا ذُرِّيَّتَهُ هُمُ الْباقِينَ" «4».و از شواهدى كه در كلام خداى تعالى بر عموميت طوفان شهادت مىدهد اين است كه در دو جا از كلام مجيدش فرموده كه: به نوح دستور داديم تا از هر نوع حيوان نر و مادهاى يك جفت داخل كشتى كند، چون واضح است كه اگر طوفان اختصاص به يك ناحيه از زمين داشت مثلا مختص به سرزمين عراق بود- كه بعضى«5» گفتهاند- احتياج نبود كه از تمامى حيوانات يك جفت سوار كشتى كند، زيرا فرضا اگر حيوانات عراق منقرض مىشدند در نواحى ديگر زمين وجود داشتند.
سخن صاحب المنار در اين باره
بعضى «6» اين احتمال را اختيار كردهاند كه طوفان مخصوص سرزمين قوم نوح بوده.صاحب تفسير المنار در تفسير «7» خود گفته: اما اينكه خداى تعالى بعد از ذكر نجات نوح (ع) و اهلش فرموده:" وَ جَعَلْنا ذُرِّيَّتَهُ هُمُ الْباقِينَ" و باقيماندگان بعد از طوفان را منحصر در ذريه آن جناب نموده ممكن است منظور از آن، انحصارى اضافى و نسبى باشد، و معنايش اين باشد كه از قوم آن جناب تنها ذريهاش را باقى گذاشتيم نه از كل ساكنان زمين.(1) سوره بقره، آيه 213.(2) سوره نوح، آيه 26.(3) سوره هود، آيه 43.(4) تنها ذريه نوح را بر روى زمين باقى گذاشتيم." سوره صافات، آيه 77"(5) تفسير المنار، ج 12، ص 105، ط بيروت.(6 و 7) تفسير المنار، ج 12، ص 106 و 107، ط بيروت.