بيان آيات
اين آيات به داستان موسى كليم اللَّه (ع) اشاره دارد و نام آن جناب در قرآن كريم بيش از ساير انبياء برده شده يعنى نزديك به صد و سى و چند جاى قرآن اسمش برده شده ودر سى و چند سوره به داستانهايش اشاره شده است و قرآن كريم اعتناى بيشترى به شرح زندگى آن حضرت نسبت به ساير انبياء دارد، منتهى چيزى كه هست خداى تعالى در خصوص اين سوره سخن از آن جناب را بطور مجمل آورده و به اشارهاى اجمالى اكتفاء نموده است.
مراد از ارسال موسى (ع) با آيات و سلطان مبين
" وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا مُوسى بِآياتِنا وَ سُلْطانٍ مُبِينٍ" حرف" باء" در كلمه" بآياتنا" براى مصاحبت آمده و آيه را چنين معنا مىدهد: " به تحقيق ما موسى را همراه با آيات خود فرستاديم"، توضيح اينكه افرادى كه خداى تعالى به عنوان پيامبران و رسل مبعوث كرده و آنان را با آيات معجزهآسا تاييد نموده دو دستهاند: بعضى از آنان معجزهاى با خود نياوردند ولى هر زمان كه امتشان از آنان معجزهاى خواستهاند، آن معجزه را آوردهاند مانند معجزه ناقه كه نبوت صالح را تاييد كرد، و دسته ديگر در همان آغاز بعثتشان با معجزهاى معين مبعوث شدند مانند موسى و عيسى و محمد (ع) كما اينكه خداى تعالى در باره موسى (ع) مىفرمايد:" اذْهَبْ أَنْتَ وَ أَخُوكَ بِآياتِي" «1» و در باره عيسى (ع) مىفرمايد:" وَ رَسُولًا إِلى بَنِي إِسْرائِيلَ أَنِّي قَدْ جِئْتُكُمْ بِآيَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ ..." «2» و در باره محمد (ص) فرموده:" هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى" «3».و منظور از اين هدايت، قرآن است به دليل اينكه در اول قرآن كريم در آغاز سوره بقره فرموده: " ذلِكَ الْكِتابُ لا رَيْبَ فِيهِ هُدىً لِلْمُتَّقِينَ" «4». و نيز فرموده:" وَ اتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِي أُنْزِلَ مَعَهُ" «5».بنا بر اين موسى (ع) رسولى است كه همراه با آيات و سلطانى (برهانى) روشنگر فرستاده شده بود، و روشن است كه مراد از اين آيات، امور خارق العادهاى است كه به دست وى جارى مىشود، دليل بر اين معنا هم داستانهايى است كه از آن جناب در قرآن كريم آمده است.و اما منظور از كلمه" سلطان" آن برهان و حجتى است كه بگومگو را قطع كرده و بر عقول و افهام مردم تسلط پيدا مىكند، بنا بر اين كلمه" سلطان"، هم شامل معجزه مىشود و هم
حجت عقليهاى كه بر عقل بشر چيره مىگردد و عقل را ناگزير از پذيرفتن مدعاى طرف مىسازد، و بر فرض كه منظور از سلطان چنين معناى وسيعى باشد قهرا عطف كلمه" سلطان" بر كلمه" آيات" از قبيل عطف عام بر خاص خواهد بود.
(1) تو و برادرت همراه با معجزات من نزد فرعون برويد." سوره طه، آيه 42"(2) در حالى كه فرستادهاى است از جانب خداى تعالى بسوى بنى اسرائيل به اينكه من به آيات و معجزهاى از ناحيه پروردگارتان بسوى شما آمدهام ..." سوره آل عمران، آيه 49"(3) خداى تعالى كسى است كه رسول خود را همراه با هدايت فرستاده." سوره صف، آيه 9"(4) اين كتاب در حالى كه هدايت براى متقيان است شكى در آن نيست." سوره بقره، آيه 2"(5) و پيروى كنيد آن نورى را كه با او نازل شده." سوره اعراف، آيه 157"