روايتى در مورد" لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا" و بيان مراد از نيكوكارتر بودن‏ ‏ - ترجمه تفسیر المیزان جلد 10

و در همان كتاب است كه احمد، بخارى، ترمذى، نسايى و ابو الشيخ در كتاب" العظمة" و ابن مردويه و بيهقى در كتاب" الاسماء و الصفات" همگى از عمران بن حصين روايت كرده‏اند كه گفت: اهل يمن به رسول خدا (ص) عرضه داشتند: يا رسول اللَّه! بما خبر بده از اول اين امر كه چگونه بوده است؟

فرمود: خداى تعالى قبل از هر چيز بود، و در آن هنگام عرش او بر آب بود، و در لوح محفوظ ذكر همه چيز را نوشت و آن گاه آسمانها و زمين را خلق كرد. (در اين هنگام شخصى) ندا در داد كه: اى پسر حصين ماده شترت رفت، من (رسول خدا (ص) و مردم يمن را ترك گفته) به دنبال شترم روانه شدم ديدم حيوان به طمع آب سرابهايى را كه در بيابان از دور مى‏بيند تعقيب مى‏كند، و خلى متاسف شدم و دلم مى‏خواست از شترم چشم‏پوشى كرده خود را به حضور رسول خدا (ص) برسانم. «1»

مؤلف: عده‏اى از رجال حديث اين روايت را از بريده نقل كرده‏اند، و در آخر روايت آنان آمده كه بريده گفت:

سپس شخصى نزدم آمد و گفت: ماده شترت فرار كرد، من از محضر رسول خدا (ص) بيرون آمدم، ولى برق سراب نگذاشت ببينم شتر در كدام طرف بيابان است، و خيلى دلم مى‏خواست از آن صرف نظر كنم. و اينكه يك جريان به دو نفر نسبت داده شده خود دليل بر سستى و بى اعتبارى اين دو حديث است. «2»

روايتى در مورد" لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا" و بيان مراد از نيكوكارتر بودن‏ ‏

و باز در همان كتاب در ذيل جمله" لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا" آمده كه داوود بن محبر (مركب ساز) در كتاب" العقل" و ابن جرير و ابن ابى حاتم و حاكم در" التاريخ" و ابن مردويه از ابن عمر روايت كرده‏اند كه گفت: وقتى رسول خدا (ص) آيه" لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا" را تلاوت كرد، پرسيدم: يا رسول اللَّه! معناى اين جمله چيست؟

فرمود: معنايش اين است كه خدا مى‏خواهد شما را بيازمايد و معلوم كند عقل كدامتان بهتر است.

آن گاه فرمود: و عقل آن كسى از شما بهتر است كه از همه شما بيشتر از گناه و محارم الهى پرهيز كند و به طاعت خدا داناتر- و در نسخه‏اى ديگر عامل‏تر- باشد. «3»

(1) الدر المنثور، ج 3، ص 221.

(2 و 3) الدر المنثور، ج 3، ص 322.