بحث روايتى
رواياتى در ذيل آيه:" فَإِنْ كُنْتَ فِي شَكٍّ ..." قَوْمَ يُونُسَ ...
در تفسير عياشى از محمد بن سعيد اسدى «1» روايت كرده كه موسى بن محمد بن رضا به وى خبر داده كه يحيى بن اكثم نامهاى به وى نوشت تا در آن نامه از وى سؤالهايى كند، و پرسيده: در آيه" فَإِنْ كُنْتَ فِي شَكٍّ مِمَّا أَنْزَلْنا إِلَيْكَ فَسْئَلِ الَّذِينَ يَقْرَؤُنَ الْكِتابَ" روى سخن با كيست؟ اگر با رسول خدا (ص) باشد لازمهاش اين مىشود كه آن جناب به آنچه به او نازل شده شك داشته باشد و اگر روى سخن با غير آن جناب باشد لازمهاش اينست كه قرآن بر غير آن جناب نازل شده باشد.موسى مىگويد: من اين سؤال را از برادرم (على بن محمد هادى (ع)) كردم، فرمود: اما اينكه فرموده:" فَإِنْ كُنْتَ فِي شَكٍّ مِمَّا أَنْزَلْنا إِلَيْكَ فَسْئَلِ الَّذِينَ يَقْرَؤُنَ الْكِتابَ مِنْ قَبْلِكَ" مخاطب در آن، رسول خدا (ص) است، ولى آن جناب نسبت به آنچه به وى وحى شده بود شك و ترديد نداشت، و ليكن از آنجا كه جاهلان مىپرسيدند چطور شد كه خدا فرشتهاى به سوى ما مبعوث نكرد و چگونه فردى مبعوث كرده كه در بى نياز نبودن از خوردن و نوشيدن و راه رفتن در بازارها مثل همه مردم است لذا خداى سبحان به پيامبرش وحى كرد (كه اگر ادله تو براى آنان قانع كننده و مؤثر واقع نشد، اين دليل را برايشان بياور) كه نخست اهل كتاب را نزد خود و ايشان حاضر سازى، و در پيش روى اين جاهلان از اهل كتاب بپرسى مگر پيامبران شما غير بشر بودند؟ و مگر غذا نمىخوردند و نوشيدنى نمىنوشيدند؟ و مگر در بازارها قدم نمىزدند؟! (وقتى همه گفتند: آرى، پيامبران ما همه از جنس بشر بودند و همه اين لوازم بشرى را داشتند، آن وقت به ايشان بگو) خوب، پيغمبر شما هم فردى مانند آن پيامبران است، و من نيز مثل آنها هستم.پس، اگر در اين آيه فرموده:" اگر تو در شك هستى" با اينكه آن جناب شكى نداشته، خواسته است از ديدگاه جاهلان مردد سخن گفته باشد، هم چنان كه در آيه شريفه،" فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَكُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَكُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكاذِبِينَ" «2»(1) در تفسير عياشى، ج 2، ص 128، به جاى" محمد بن سعيد اسدى"" محمد بن سعيد الازدى" مىباشد.(2) بگو بياييد ما فرزندان و زنان و نفسهاى خود را بخوانيم، و شما فرزندان و زنان و نفسهايتان را بخوانيد آن گاه لعنت خدا را عليه آن طايفه كه از بين ما و شما دروغگو است درخواست كنيم." سوره آل عمران، آيه 61"