ترجمه تفسیر المیزان جلد 10

بعضى «1» ديگر گفته‏اند: مراد همان نيروى بدنيشان است هم چنان كه مى‏بينيم نوح (ع) آنجا كه همين وعده را به قوم خود مى‏دهد مى‏فرمايد:

" اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كانَ غَفَّاراً يُرْسِلِ السَّماءَ عَلَيْكُمْ مِدْراراً وَ يُمْدِدْكُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنِينَ" «2»

ولى بعيد نيست كه بگوييم:
هر دو جور زيادتى را شامل شود بهتر است.

" وَ لا تَتَوَلَّوْا مُجْرِمِينَ"- اين جمله به منزله تفسير براى جمله:

" اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ" است و چنين معنا مى‏دهد كه عبادت كردنتان در برابر آلهه‏اى كه به جاى خداى تعالى اتخاذ كرده‏ايد جرمى است از شما، و معصيتى است كه شما را مستوجب آن مى‏كند كه سخط الهى و عذابش بر شما نازل گردد و چون چنين است پس بايد هر چه زودتر از جرمى كه كرده‏ايد استغفار نموده و با ايمان آوردنتان به سوى خدا برگرديد تا او شما را رحم كند و ابرهاى بارنده را با بارانهاى مفيد برايتان بفرستد و نيرويى بر نيروى شما بيفزايد.

از اين آيه دو نكته استفاده مى‏شود:

يكى اينكه آيه شريفه اشعار و بلكه دلالت مى‏كند بر اينكه قوم هود گرفتار خشكسالى بوده‏اند و آسمان از باريدن بر آنان دريغ مى‏ورزيده و در نتيجه گرانى و قحطى در بين آنان پديد آمده بوده، كه اين معنا هم از جمله" يُرْسِلِ السَّماءَ" استفاده مى‏شود و هم از آيه شريفه زير كه مى‏فرمايد:

" فَلَمَّا رَأَوْهُ عارِضاً مُسْتَقْبِلَ أَوْدِيَتِهِمْ قالُوا هذا عارِضٌ مُمْطِرُنا بَلْ هُوَ مَا اسْتَعْجَلْتُمْ بِهِ رِيحٌ فِيها عَذابٌ أَلِيمٌ" «3».

(1) تفسير فخر رازى، ج 18، ص 81.

(2) از پروردگار خود طلب مغفرت كنيد، كه او بسيار آمرزنده است و اگر چنين كنيد ابر آسمان را به سوى شما مى‏فرستد و فرمان مى‏دهد تا بر شما بسيار ببارد و نيز شما را با دادن اموال و فرزندان مدد مى‏كند.
" سوره نوح، آيات 10- 12"

(3) همين كه ابرى را ديدند كه در كرانه افق پيدا شده و به سرزمين آنان مى‏آيد شادمانه گفتند: ابرى است كه ما را سيراب خواهد كرد ولى چنين نيست بلكه اين همان عذابى است كه در آمدنش عجله مى‏كرديد اين ابر بادى است كه در آن عذابى دردناك هست." سوره احقاف، آيه 24"