ترجمه تفسیر المیزان جلد 10

بعضى از مفسرين جمله مورد بحث را اينطور معنا كرده‏اند كه: نتيجه آن خصلت‏هاى نكوهيده‏شان اين شد كه هر انسانى كه بعد از آن قوم آمد و از سرگذشت آنان خبردار شد و آثار آنها را ديد و يا پيامبران بعد، سرگذشت آنان را برايش بازگو كردند لعنتشان كرد.
اين معناى لعنتشان در دنيا بود و اما لعنتشان در روز قيامت مصداقش عذاب جاودانه‏اى است كه در آن روز گريبانشان را مى‏گيرد چون روز قيامت روز جزا است نه جز آن.
و در اينكه بعد از جمله" و اتبعوا- پيروى كردند" تعبير" و اتبعوا- دنبال شدند" را آورد لطفى است كه بر كسى پوشيده نيست.

" أَلا إِنَّ عاداً كَفَرُوا رَبَّهُمْ أَلا بُعْداً لِعادٍ قَوْمِ هُودٍ" يعنى آگاه باشيد كه قوم عاد به پروردگار خود كافر شدند، بنا بر اين، منصوب شدن كلمه" ربهم" در آيه به خاطر اين است كه حرف جر" با" از آن حذف شده، و به اصطلاح اهل ادب، منصوب به خاطر نزع خافض است، و اين جمله خلاصه‏گيرى نوبت دوم است. كه قبلا به آن اشاره نموديم چون با اين جمله خلاصه‏گيرى نوبت اول مجددا خلاصه‏گيرى مى‏شود و جمله" أَلا إِنَّ عاداً كَفَرُوا رَبَّهُمْ" خلاصه جمله" وَ تِلْكَ عادٌ جَحَدُوا بِآياتِ رَبِّهِمْ وَ عَصَوْا رُسُلَهُ وَ اتَّبَعُوا أَمْرَ كُلِّ جَبَّارٍ عَنِيدٍ" است، و جمله" أَلا بُعْداً لِعادٍ قَوْمِ هُودٍ" خلاصه جمله" وَ أُتْبِعُوا فِي هذِهِ الدُّنْيا لَعْنَةً وَ يَوْمَ الْقِيامَةِ" است.

و با اين جمله، نظريه‏اى كه در باره لعنت در جمله سابق هست تاييد مى‏شود و آن نظريه‏اى است كه مراد از لعنت، لعنت الهى و دورى از رحمت خدا است نه لعنت مردم (به شهادت اينكه در جمله مورد بحث كه خلاصه‏گيرى جمله سابق است كه در مقابل كلمه لعنت فرموده:" أَلا بُعْداً لِعادٍ قَوْمِ هُودٍ- آگاه باشيد كه دورى از رحمت خدا نصيب عاد، قوم هود شد"، پس اينكه بعضى «1» گفتند مراد از لعنت، لعنت آيندگان از بشر است، درست نيست) و مناسب با اين بيان هم يا وجه اول است كه مصداق لعنت را عبارت مى‏دانست از عذاب الهى و يا وجه دوم است كه عبارت مى‏دانست از آثارى كه شرك آنان در بشريت باقى گذاشت و مخصوصا وجه دوم مناسب‏تر است، اما وجه سوم كه مراد لعنت مردم باشد هيچ تناسبى با آن ندارد.

(1) تفسير المنار، ج 12، ص 120.