ترجمه تفسیر المیزان جلد 10

(به ايشان) بگو: آيا از شركاى شما كسى هست كه خلقت موجودى را آغاز كند و بار ديگر او را زنده بسازد؟ بگو تنها خدا است كه خلق را مى‏آفريند و پس از مردن دوباره زنده مى‏كند، با اينحال چرا از حق روى‏گردان مى‏شويد (34).

(و نيز) از ايشان بپرس آيا از شركاى شما كسى هست كه به سوى حق هدايت كند؟ بگو كه تنها خدا به سوى حق هدايت مى‏كند، آيا با اين حال، كسى كه به سوى حق هدايت مى‏كند سزاوارتر است كه مردم پيرويش كنند، و يا كسى كه خودش راه به جايى نمى‏برد مگر آنكه ديگرى هدايتش كند. پس شما را چه شده و چگونه حكم مى‏كنيد؟ (35).

بيشترشان جز خيال و پندار را پيروى نمى‏كنند، با اينكه پندار به هيچ وجه حق را اثبات نمى‏كند، (پس بدانند كه) خدا بدانچه مى‏كنند دانا است (36).

بيان آيات‏

اين آيات حجت‏هايى است قاطع بر ربوبيت خداى تعالى، و رسول گرامى خود را دستور مى‏دهد كه اين حجت‏ها را عليه مشركين اقامه نمايد. و اين حجت‏ها سه حجت است كه از نظر دقت و متانت داراى ترتيبند:

حجت اول از راهى اقامه شده كه وثنى‏ها و بت‏پرستان آن را معتبر مى‏دانستند، چون بت‏پرستان با پرستش بت‏ها ارباب بت‏ها را مى‏پرستيدند، كه به عقيده آنان مدبر عالم كون بودند و هر يك از آن رب‏هاى گوناگون را به خاطر تدبير خاصى كه آن رب دارد مى‏پرستيدند تا رضايت او را جلب نموده، از بركات مخصوصى كه آن رب داشت بهره‏مند شده، از خشم و عقوبتش ايمن گردند، مثلا ساكنان لب درياها رب دريا را مى‏پرستيدند و ساكنان كوهستانها رب كوه‏ها را و ساكنان بيابانها رب بيابانها را، و همچنين اهل هر رشته از علوم و صناعات و اهل جنگ و غارت و هر طائفه‏اى ديگر رب آنها را مى‏پرستيدند كه تدبير آن رب با هدفى كه آنان از عبادت داشتند تناسب داشت، تا آن رب از پرستنده خود راضى شود و با رضايت خود بركاتش را بر او ارزانى داشته خشم و غضبش را از او باز دارد.
و حجتى كه عليه اين عقيده خرافى اقامه شده اين است كه تدبير عالم انسانى و ساير موجودات همه و همه به دست خداى سبحان است، نه به دست غير او، و مشركين اعتراف دارند كه خالق كل عالم خدا است و بس، پس، بايد بپذيرند كه همو مدبر كل عالم است، (و او است كه هر چيزى را در جاى خود آفريده پس واجب است تنها او را يگانه در ربوبيت دانسته غير او را نپرستند).