سوم. اسباب تحقق ولايت
پس از شناخت معناي ولايت و علم به تحقق ولايت و انواع آن در خارج، در اين فصل از موجبات تحقق ولايت خدا در جان انسان سخن به ميان ميآيد. اين فصل از مهمترين مباحث ولايت است، زيرا شناخت اسباب و موجبات تحقق ولايت، راه رسيدن به مقام والاي ولايت را به انسان نشان ميدهد و زمينه را براي «ولي الله» شدن هموار ميكند.خداي سبحان راههايي را ذكر ميكند كه اگر سالك آن راه را طي كند، به خدا نزديك ميشود و در اثر قرب الهي، هم خود ولي الله ميشود و هم «الله» ولي او خواهد شد. انجام هر عملي كه فينفسه صلاحيت تقرب به خدا را داشته باشد و عامل نيز آن عمل را براي خدا انجام دهد؛ يعني در انجام عمل، هم حسن فعلي لحاظ گردد و هم حسن فاعلي، زمينه تقرب به خدا را فراهم ميكند و اگر بندهاي به خدا نزديك شد، ميتواند از قرب او بهرهبگيرد؛ به عبارت ديگر هنگامي كه انسان مؤمن با انجام اعمال صالح به خدا نزديك شد، تحت ولايت خدا قرار ميگيرد و از قرب او بهرهمند ميشود.انسان آغازگر ولايت
به لحاظ اينكه ولايت در نتيجه تقرّب به خدا براي انسان حاصل ميشود، بايد آغازگر ولايت انسان باشد، زيرا از طرف خداي سبحان خواه ناخواه اين قرب حاصل است. خداوندي كه به همه چيز آگاه است و به همه امور احاطه دارد،معقول نيست كه از چيزي دور باشد.