رابطه علم با ترس از خدا
مؤمن غير عالِم تنها يك درجه دارد، ولي براي مؤمن عالِم درجاتي است؛ (يرفعِ الله الّذين امنوا منكم والّذين اُوتوا العلم درجات)[1]. مؤمن عالِم با بهرهمندي از اين درجات خدا را ميشناسد و بر وحدانيّت او گواهي ميدهد و از مقام كبريايي حضرتش ميهراسد؛ (إنّما يخشي الله من عباده العلمؤا)[2]، همانند فرشتگان كه از خداوند ميهراسند؛ (وهم من خشيته مشفقون).[3]دانشمند مؤمن از بركت بيداري خود فروغ حق را ميبيند و جمال وحي را ميشناسد و بِدان گردن نهاده و به آن ميگرود و در آستان حق خضوع ميكند، زيرا خشوع و خشيت در پيشگاه حق اثر قطعي علم راستين است؛ (ويري الّذين أُوتوا العلم الّذي أُنزل إليك من ربّك هو الحقّ)[4].امام صادق(عليهالسلام) ميفرمايد: آن چنان از خداوند بترس كه گويا حضرتش را مشاهده ميكني، زيرا اگر تو خدا را نميبيني، خداوند تو را مينگرد و اگر ميپنداري كه خداوند تو را نميبيند، كفر ورزيدهاي و اگر بداني حضرتش تو را مينگرد و با اين حال، آشكارا در برابر او گناه كردي، حضرت خداوندي را در رديف كمترين بينندگان قراردادهاي:خف الله كأنّك تراهُ وإن كنتَ لا تراهُ فإنّه يراك وإن كنتَ تري أنّه لا يراك فقد كفرتَ وإن كنتَ تعلم أنّه يراك ثمّ برزتَ له بالمعصية فقد جعلتَه من أهون الناظرين عليك[5].[1] ـ سوره مجادله، آيه 11. [2] ـ سوره فاطر، آيه 82. [3] ـ سوره انبياء، آيه 82. [4] ـ سوره سبأ، آيه 6. [5] ـ اصول كافي، ج2، ص86.