راه و روش صحيح
امير مؤمنان(عليهالسلام) ميفرمايد: چيزي را كه نميداني نگو و خود را براي گفتن چيزي كه از تو نپرسيدهاند و تو به آن مأمور نميشوي، به زحمت نينداز؛ «و دَعِ القول فيما لا تَعْرف والخطابَ فيما لم تُكَلّف».قرآن كريم نيز ميفرمايد: (وَلا تَقْفُ مالَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ)[2] ؛ چيزي را كه بدان علم نداري دنبال مكن، زيرا انسان و همه اعضا و جوارح او مسئول است.انسان موظف است تا چيزي را با برهان حل نكرده، تصديق نكند و نپذيرد و تا چيزي را با دليل نفي نكرده، تكذيب نكند؛ هم تكذيب او بايد مستدل باشد و هم تصديق او بايد مُبَرهن گردد. قرآن هم اين دو اصل را به عنوان دو قاعده مهم اسلامي بيان كرده، ميفرمايد: اگر خواستي چيزي را تصديق يا تكذيب كني، بايد پس از شناسايي علمي به آن باشد.علي(عليهالسلام) ميفرمايد: راهي را كه ميترسي گمشوي، مرو؛ «وأمسِك عن طريقٍ إذا خفتَ ضَلالَتَه»[3]، زيرا چپ و راست گمراهي و ضلالت است و راه راست راهي است كه هدف نهايي آن حق باشد:[1] ـ سوره مدثر،آيات 39 ـ 38. [2] ـ سوره اسراء، آيه 36. [3] ـ نهجالبلاغه، نامه 13.