شبيه نداشتن خدا - شمیم ولایت نسخه متنی

اگر انسان دليل و مقدمه را خوب رسيدگي كند، به نتيجه پي مي‏برد و پس از اقامه دليل نمي‏تواند بگويد:

مي‏خواهم نفهمم، نمي‏خواهم عالم شوم! پس از چينش مقدمات و قيام دليل، فهميدن ضروري و غير ارادي است و اراده تنها در مقدمات علم است؛ يعني انسان مي‏تواند درباره به چيزي نينديشد و در زمينه‏اي مطالعه يا بحث نكند و در پي‏آن ادراك نكند، چون اين كارها مقدمه علم است، ولي اگر بحثي كرد و مطالعه و استدلالي انجام داد، قطعاً نتيجه را مي‏فهمد.
معلوم شد كه محور اين لوازم چهارگانه، اصل نامحدود بودن خداي سبحان است كه در نهج‏البلاغه بر آن تأكيد فراوان شده است.

شبيه نداشتن خدا

خداوند شبيه و نظير ندارد، چنان كه قرآن مي‏فرمايد:

(لَيْس كَمثْله شي‏ء)[1]. حضرت علي(عليه‌السلام) نيز در عبارت «و بِاشتباههم علي أن لا شبه له»[2]، بر اين مطلب استدلال كرده‏اند. توضيح استدلال حضرت اين است: موجودات جهان شبيه و نظير دارند، زيرا در اوصاف، نوع، جنس و بسياري از خصوصيات ذاتي شبيه يك‏ديگرند و اين پديده‏هاي نظيردار را بايد مبدأ بي‏نظير بيافريند؛ مبدئي كه خود شبيه و مانند نداشته باشد، چون خالق با مخلوق از تمام جهات فرق دارد و در هيچ چيز به آن‏ها شباهت ندارد:

«لافتراق الصانع والمصنوع والحادِّ والمحْدود والربِّ والمرْبوبِ»[3]؛

[1] ـ سوره شوري، آيه11.

[2] ـ نهج البلاغه، خطبه152.

[3] ـ همان، خطبه152.