تفسير قرآن به قرآن در حديث رسول اكرم‏صلي الله عليه و آله و سلم - شمیم ولایت نسخه متنی

تفسير قرآن به قرآن در حديث رسول اكرم‏صلي الله عليه و آله و سلم

آن چه درباره تفسير قرآن به قرآن از امير مؤمنان(عليه‌السلام) نقل شده است، در آثار حسنه و
به جا مانده از ساير معصومين(عليهم‌السلام) نيز فراوان است، ولي بازگو كردن آن‏ها خارج از حريم اين نوشته است. از اين رو، از نقل آن‏ها خودداري شده است، ليكن بيان كوتاهي از رسول اكرم‏صلي الله عليه و آله و سلم درباره منهاجِ معقول و روشِ مقبول تفسير قرآن كه همان تبيين قرآن به خود قرآن است، نقل مي‏شود.

البته غالب سخنان حضرت علي(عليه‌السلام) به جوامع الكلم حضرت خاتم انبياصلي الله عليه و آله و سلم است، چنان كه الحاق شده به كلمات ديگر امامان معصوم(عليهم‌السلام) است، چون همه آن ذات‏هاي نوري و مآثر آنان، مصبوغ به صبغه الهي هستند كه احسن صبغه‏ها است.

حضرت رسول اكرم‏صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: «إنّ القرآن ليصدق بعضه بعضاً فلاتكذبوا بعضه ببعض»[1]؛ هر آينه بعضي از قرآن بعض ديگر را تصديق مي‏كند. پس شما با بعضي از قرآن بعضي ديگر آن را تكذيب نكنيد.

نيز فرمود: «عليكم بالقرآن فاتّخذوه إِماماً وقائداً»[2]؛ بر شما باد به قرآن! پس قرآن را امام و پيشواي خود قرار دهيد. بنابراين، اگر يك آيه برپايه رأي مفسِّر هوا مدار تفسير شود، به يقين آيات ديگر چنان برداشتِ مجعولي را تكذيب مي‏كنند.

مفسِّر هوس پرست به هواي خويش اقتدا دارد. از اين رو هواي او رهبر وي است و اگر قرآن را برابر هوس خود تفسير كرد، قرآن را كه بايد رهبر باشد، تحت رهبري خود قرار داده است كه به يقين هلاك، دامن‏گير چنين افرادي خواهد شد.

چنان كه اميرالمؤمنين(عليه‌السلام) درباره هلاكت هوامداران فرمود: «كأنّهم أئمّة الكتاب وليس الكتاب إِمامهم»[3]. هم‏چنين فرمود: «كأَنّ كلّ امرء منهم إِمام نفسه قدأَخذ منها فيما يري بِعُري ثقاتٍ وأَسبابٍ محكماتٍ»[4]؛ برخلاف‏مفسّرحقّ‏مداري‏كه
هُداي قرآن را بر هواي خود ترجيح داده است، زيرا چنين مفسّر هدايت طلبي قرآن را رهبر خويش قرار داده است.

[1] ـ كنز العمّال، ح2861 و 4029.

[2] ـ همان.

[3] ـ نهج البلاغه، خطبه 147.

[4] ـ همان، خطبه 88.