لوامع صاحبقرانی جلد 3

در حالت نماز، يا آن كه اصل نماز تنزيه حق سبحانه و تعالى است از هر چه لايق به آن نيست چون نماز دليل بندگى است مر خداوند تعالى را و واجب الوجود منزّه است از هر نقصى يا آن كه مراد از سبحان اللَّه صلوات است يعنى نماز كنيد از جهت خداوند و حق سبحانه و تعالى نماز را ركوع خوانده و سجود خوانده و قرآن خوانده و قنوت خوانده و در اينجا تسبيح خوانده از جهت اشتمال آن بر هر يك از اينها از بابت تسميه كل باسم جزو و تتمه آيه اينست كه:

وَ لَهُ الْحَمْدُ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ عَشِيًّا وَ حِينَ تُظْهِرُونَ و حال آن كه اوست مستحق محامد در آسمانها و در زمين و نماز كنيد در وقت خفتن و در حينى كه داخل مى‏شويد در ظهر و بنا بر اين عصر ملحق است بظهر و بعضى گفته‏اند كه مراد از عشى نماز عصر است و مراد از تمسون شام و خفتن است و اكثر بر اينند كه مراد اين است كه در اين اوقات تسبيح و تحميد الهى به جا آوريد و هم چنين در آيه كريمه:

وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ قَبْلَ الْغُرُوبِ- وَ مِنَ اللَّيْلِ فَسَبِّحْهُ وَ إِدْبارَ النُّجُومِ جمعى گفته‏اند كه مراد از تسبيح پيش از طلوع آفتاب نماز صبح است و پيش از غروب نماز ظهر و عصر است و مراد از تسبيح شب نماز شام و خفتن است و مراد به پشت كردن ستاره‏هايى كه اول شام طالعند نماز شب است بعد از نصف شب يا ادبار النجوم ميل به غروبست و نماز نافله صبح است و امثال اين آيات بسيار است كه دلالتش صريح نيست و مدار بر احاديث است و ضرورت دين مبين در وجوب نمازهاى پنجگانه و نوافل آن.

و در حديث حسن كالصحيح وارد است كه مراد از ادبار نجوم نافله صبح است و مراد از ادبار سجود دو ركعت نافله بعد از شام است و اخبار خواهد آمد در تفاسير آيات در موقع خود إن شاء اللَّه تعالى.