لوامع صاحبقرانی جلد 3

واجب الوجود بالذّات نمى‏كند و عقلا قبيح است از جهت غير او پس اصل نماز كردن اقرار است به آن كه معبود او خداونديست كه پروردگار عالميانست و چون وجوب وجود دلالت بر نفى شريك مى‏كند پس عبادت واجب عبادت خداوند بى‏شريك و نظير است يا آن كه چون خدا را عبادت مى‏كند و غير او را عبادت نمى‏كند پس اين عبادت نفى شريكست ديگر آن كه ذات بذاته او مستحق عبادتست پس در نماز به عبادت خداوند خود مى‏ايستد با مذلت و مسكنت و خضوع و اعتراف به گناهان در دعاها و قنوت و طلب مغفرت مى‏كند كه حق سبحانه و تعالى از تقصيرات او درگذرد يا آن كه اصل نماز بمنزله آنست كه غلام گريخته نزد آقاى عظيم الشأن ايستد و هر چند نام نبرد تقصيرات خود را چون آقا مى‏داند و او با شكستگى و ذلت به نزد آقا آمده است زبان حال او دلالت بر اينها مى‏كند هر چند ذكر نكند بلكه اين عنوان طلب احسن طلب است ديگر هر روز به نزد خداوند رفتن و سجده كردن از روى تعظيم از لوازم بندگى است و نماز مشتمل است بر آن.

ديگر آن كه نماز سبب آنست كه هميشه به ياد خداوند خود باشد در حال نماز و بعد از آن به تعقيبات و پيش از آن به انتظار دخول وقت.

ديگر آن كه بنده طاغى و ياغى نباشد چون بنده كه به خدمت آقا نرود ياغى است.

ديگر چون بنده در دنيا و عقبى محتاج رحمت غير متناهى الهى است پس چون در نماز داخل مى‏شود از روى خضوع و خشوع تذلل و دستها بر مى‏دارد به درگاه او هر چند چيزى را نطلبد اين نحو ايستادن خود را در معرض الطاف و احسان او در آوردنست با آن كه بر خود واجب ساختن كه هميشه در مقام بندگى باشد و در شب و روز به ياد او باشد اعلى مراتب كمالات بندگان‏