لوامع صاحبقرانی جلد 3

(صلوات اللَّه و سلامه عليه) فرمودند كه نماز را چهار هزار در است.

و بسند حسن كالصحيح از حماد بن عيسى روايت كرده است محمد بن يعقوب كلينى رضى اللَّه عنه و اسانيد صدوق به حماد از سى سند متجاوز است بلكه از هزار به يك اعتبار كه گفت كه حضرت امام جعفر صادق (صلوات اللَّه عليه) فرمودند كه نماز را چهار هزار حد است. حضرت شيخ سعيد شهيد كه حضرت شيخ شهيد ثانى در شأن او گفته است كه محقق حقايق اولين و آخرين بود چنين يافته است كه هر دو يك معنى دارد و مراد از آن واجبات و مندوبات نماز است و كتاب الفيّه را در واجبات تاليف نموده است و فرموده است كه هزار و نه مسأله است واجبات نماز و نفليه را تاليف نموده است و سه هزار سنت در آنجا مذكور ساخته است و ليكن تكلف بسيار فرموده‏اند رضى اللَّه تعالى عنه و آن چه اين ضعيف را بخاطر رسيده است آن است كه چهار هزار حد عبارتست از مسائل نماز و آن اعمّ است از واجبات و مندوبات و احكامى كه بر آن مترتب مى‏شود و بنا بر اين چهار هزار صحيح مى‏شود بى‏تكلف و اما ابواب پس ممكن است كه همان مسائل باشد و ممكن است كه مراد از آن ابواب فيضهاى الهى باشد چون منقول است كه نماز معراج مؤمن است كه به آن عروج مى‏نمايد به مراتب عاليه معنويه و حجابهاى معنويه كه بمانند درهاى بسته است به سبب نمازى كه با شرايط باشد مفتوح مى‏گردد تا همه درها گشوده مى‏شود و در تشهد كه مقام شهود است به آن مى‏رسد و در سلام به مقام حضور «فِي مَقْعَدِ صِدْقٍ عِنْدَ مَلِيكٍ مُقْتَدِرٍ» فايز مى‏گردد و قريب به اين معنى از پادشاه اولياء اللَّه قطب المحققين و رئيس الواصلين و العارفين و العاشقين شيخ صفى الملة و الحقيقة و الحق و الدّين انار اللَّه تعالى برهانه و رفع اللَّه تبارك و تعالى فى اعلى درجات الجنان مقامه منقول است كه در باب سهو مذكور خواهد شد إن شاء اللَّه.