لوامع صاحبقرانی جلد 3

ظهر از جهة عصر به جا مى‏آورند و بعد از آن اقامه از جهة ظهر مى‏گويند و بعد از نماز ظهر اقامه از جهة نماز عصر مى‏گويند و عصر را به جا مى‏آورند و هم چنين است حكم نماز شام و خفتن.

و در احاديث معتبره وارد شده است كه جمع بين الصلاتين وقتى متحقق مى‏شود كه نافله در ميان نمازها واقع نشود و هر گاه نافله واقع شود جمع نشده است و از اين اخبار ظاهر مى‏شود كه اگر نماز ظهر را در اول وقت به جا آورد و بعد از آن نافله عصر را به جا آورد اذان از جهة عصر مى‏گويد هر چند چهار قدم نگذشته باشد و ظاهرا بد نباشد اذان در اين صورت و هم چنين است حكم جمع در روز جمعه اذان از جهة عصر نمى‏گويد و در اين چهار موضع خلافست در مشروعيت اذان ديگر جمعى مطلقا حرام مى‏دانند و جمعى اذان اعلام را بدعت مى‏دانند و سنت مى‏دانند اذان را بقصد اعظام چون ذكر حق سبحانه و تعالى است و جمعى اذان عصر عرفه و عصر جمعه و عشا مشعر را حرام مى‏دانند و جمع در غير اين سه موضع را مكروه مى‏دانند و احوط تركست مطلقا چون بسيارى از فصول آن ذكر نيست مثل حيعلات و قد قامت و بر تقديرى كه ذكر باشند همه ذكرى در همه وقت مطلوب نيست خصوصا بقصد مشروعيت و اگر نماز ظهرين را بعد از هشت قدم به جا آورد ظاهر عبارات اصحاب آنست كه اذان ساقط باشد و اقامه ساقط نمى‏شود مگر آن كه وقت نماز تنگ باشد و خوف خروج وقت باشد كه در اين صورت اقامه را نيز نمى‏گويند و اگر اندك كارى داشته باشد جمع مى‏تواند كرد و بهتر آنست كه نماز ظهر را در چهار قدم به جا آورد و نماز عصر را در قدم پنجم بفعل آورد و اگر هميشه مشكل باشد گاهى متفرق واقع سازد و گاهى مجتمع و اگر چنان كند كه نماز ظهر را دير ترك واقع سازد تا نماز عصر در اول وقت بفعل آيد بهتر از آنست كه هر دو در يك وقت واقع شود و چون‏