در علوم انسانى مىبينيم سخن از انسان كامل و انسان ناقص است، سخن از انسان پايين افتاده و انسان مترقى و متعالى است. آن انسانى كه از نظر علوم انسانى، از نظر علوم اخلاقى، از نظر علوم اجتماعى ممكن است كامل باشد و ممكن است ناقص، قابل ستايش و تقدير و تكريم باشد و بيا به هيچ وجه قابل ستايش و تعظيم نباشد بلكه شايسته تحقير باشد، كدام انسان است معيار انسانيت چيست و در كجاست اين چگونه است كه ميان مثلا چومبه و لومومبا فرق مىگذاريم در چه چيز آنها فرق مىگذاريم چه چيز، يكى را از انسان منحط قابل نكوهش و حتى مستحق اعدام قرار داده است و ديگر را انسانى قابل ستايش؛ با اينكه از جنبه هاى زيست شناسى اگر هر دو را كالبد شكافى كنند شبيه يكديگرند، حتى جهازات روانى شان همه شبيه يكديگر است؛ هر دو داراى قلب و سلسله اعصاب، كبد، كليه، ماهيچه ها و معده و... هستند و چه بسا كه اعضاى بدن انسان قابل نكوهش از اعضاى بدن انسان متعالى بهتر كار كند. پس چه چيز در آن كه باعث تفاوت اين دو شده استاين همان مساله بسيار بسيار مهمى است كه از قديم در علوم انسانى و نيز در اديان و مذاهب مطرح بوده است. مثلا قرآن انسانهايى را برتر و بالاتر از فرشته و شايسته مسجوديت ملائك مىداند، چنانكه مىگويد: ما به فرشتگان گفتيم به آدم سجده كنيد، ولى در مورد انسانهايى نيز مىگويد چهارپايان بر اينها برترى دارند. چه مقياسها و معيارهايى است كه اين مقدار تفاوت را به وجود آورده است اين حتى به دين و مذهب هم ارتباط ندارد و حتى مساله انسان در سطحى قرار گرفته است كه با موضوع خدا هم صد در صد بستگى ندارد؛ يعنى فيلسوفان مادى جهان هم كه به خدا و دين و مذهب اعتقاد ندارند، باز مساله انسان و انسانيت و مساله انسان برتر و انسان فروتر را مطرح كرده اند. در اينجا اين سوال مطرح مىشود كه از نظر مكاتب مادى، انسان برتر و انسان فروتر چگونه انسانهايى هستند و ملاك برترى و ملاك فروترى چيست اين سوال بود، حال ببينيم جواب چيست.
لطفا منتظر باشید ...
