فصل هشتم: مكتب انسانيت - آزادی معنوی نسخه متنی

فصل هشتم: مكتب انسانيت

اين سخنرانى در دانشكده فنى دانشگاه تهران ايراد شده و تاريخ آن مشخص نيست.

مكتب انسانيت

موضوع بحث مكتب انسانيت است. انسانى كه خود يگانه موجود كاوشگر و محقق جهانى است كه ما مىشناسيم، هميشه خودش يكى از موضوعات بحث و تحقيق خودش بوده است؛ يعنى پيوسته يكى از مسائل مورد بحث انسان، خود او بوده است.

مفهوم كلمه انسانيت همواره با نوعى قدس و تعالى همراه بوده است، چنانكه شؤون خاص فوق حيوان انسان نظير دانش، عدالت، آزادى و وجدان اخلاقى به عنوان مقدسات شناخته مىشوند. پس انسان و انسانيت اجمالا به عنوان يك امر مقدس شناخته شده و مىشود؛ يعنى با آنكه درباره بسيارى از مقدسات بشر ترديد شده و حتى برخى از آن ها مردود انكار قرار گرفته اند، ظاهرا هنوز مكتبى در جهان پيدا نشده است. كه عملا شؤون خاص انسانيت را، جنبه هاى ما فوق حيوانيت انسان را تحقير كند و آنها را تقديس نكند. مولوى خودمان غزل معروفى دارد كه ذكر آن مناسب است:

(178)

و سعدى در طيبات خودش خواسته استقبالى كرده باشد يا جوابى داده باشد؛ مىگويد:

به هر حال قسمتى از ادبيات عمده بشر (چه ادبيات دينى و چه ادبيات غير دينى) مساله انسانيت و تجليل از آن تشكيل مىدهد، مخصوصا در ادبيات اسلامى كه ما از آن اطلاع داريم (چه در چهره عربى و چه در چهره فارسى آن) در اين زمينه مطالب زيادى موجود است.