دو تعبير قرآن - آزادی معنوی نسخه متنی

دو تعبير قرآن

قرآن دو تعبير دارد كه اين دو تعبير را بعد از توبه ذكر كرده است، يكى اينكه توبه را با تطهير توام مىكند، مثلا مىگويد: ان الله يحب التوابين و يحب المتطهرين (52) خدا توبه كنندگان و شستشوگران را دوست مىدارد. قرآن چه مىخواهد بگويد؟ مىگويد توبه كن و با آب توبه خودت را شستشو بده، پاك كن. چشم بينا داشته باش، نظافت تنها به هيكل و بدن نيست. نظافت بدن را خوب درك كرده ايم. البته اين نه تنها عيب نيست كه كمال هم هست، بايد هم درك كنيم. پيغمبر ما از نظيف ترين مردم دنيا بود. هر روز مىرويم دوش مىگيريم، هر چند روز يك بار تمام بدن خودمان را صابون مىزنيم، پيراهن خودمان را عوض مىكنيم. كت و شلوار خودمان را مرتب لكه گيرى مىكنيم، چرا؟ مىخواهيم پاكيزه باشيم. آخر تو فقط همين هيكل هستى! خودت را پاكيزه كن، روحت را پاكيزه كن، قلبت را پاكيزه كن، دلت را پاكيزه كن. اين قلب و دل و روح را با آب توبه پاكيزه كن. ان الله يحب التوابين و يحب المتطهرين.

تعبير ديگر قرآن اين است كه توبه را در موارد ديگرى مقرون به كلمه اصلاح مىكند: فمن تاب من بعد ظلمه و اصلح فان الله يتوب عليه ان الله غفور رحيم (53) ديشب عرض كردم كه يكى از مشخصات و خصوصيات انسان اين است كه گاهى نيمى از وجود او عليه نيم ديگر وجودش قيام مىكند، انقلاب مىكند. و عرض كردم كه اين قيام و انقلاب، گاهى از طرف مقامات دانى وجود انسان است: شهوت قيام مىكند، غضب قيام مىكند، شيطنت قيام مىكند، وجدان قيام مىكند، دل و عمق ضمير قيام مىكند. اگر قيام از طرف مقامات نامقدس وجود انسان باشد (اينجا كه عالى و دانى مىگوييم يعنى مقدس و غير مقدس)، از طرف عناصر حيوانى باشد، نتيجه اين قيام و انقلاب، بلبشوست، اسمش بلواست، ديشب مثال زدم: افرادى كه به نام قدس و زهد و تقوا از لحاظ شهوات محروميت كشيده اند و به خودشان محروميت داده اند، يكمرتبه مىبينيد كه افسار گسيخته مىشوند، يك حالت بلوا و آشوب عجيبى بر آنها حكمفرما مىشود. اسم اين جز انفجار و بلوا نيست. ولى اين بر خلاف قيام و انقلابى است كه از طرف عناصر مقدس وجود انسان ايجاد مىشود. انقلابى كه عقل در وجود انسان بكند، كودتايى كه فطرت خداشناسى و خداپرستى انسان در وجود او بكند، يك انقلاب مقدس است. انقلاب مقدس توام با اصلاح است. انقلاب مقدس آثار شوم گذشته را از بين مىبرد. انقلاب مقدس قصاص مىكند. و لكم فى القصاص حياة يا اولى الالباب (54) عرض كردم كه على عليه السلام فرمود: از بدن خودت انتقام بكش، قصاص بگير، گوشتهايى را كه از حرام روييده است آب كن، اين همان قصاص كردن و انتقام گرفتن از شهوات نفسانى است. انقلاب وقتى كه مقدس شد، مىخواهد آثار شوم گذشته را از ميان ببرد و از ميان هم مىبرد.

اين است كه قرآن اين طور تعبير مىكند: فمن تاب من بعد ظلمه و اصلح آن كه توبه كند و اصلاح نمايد. اصلا، توبه يك قيام اصلاحى است و غير از اين چيزى نيست.

شب احياء است و بايد دعا كنيم و قرآن به سر بگيريم، لذا من عرايض خودم را مختصر مىكنم. ديشب عرض كردم يكى از مشخصات انسان توبه است و عرض كردم كه تغيير مسير دادن، تغيير جهت دادن، از مختصات انسان نيست، در حيوانات هم هست و حتى در گياه هم تا حدودى هست، ولى آن تغيير مسيرى كه نامش توبه است و به معنى نوعى انقلاب مقدس درونى است، از مختصات انسان است. اين مطلب را در نظر داشته باشيد.