برنامه آفرينش بهترين برنامه زندگى - عرفان اسلامی جلد 5

نهايت اگر جامعه ، جامعه مذهبى باشد حكومت از آن احكام مذهب خواهد بود و اگر جامعه غير مذهبى متمدن باشد ، فعاليت‏ها از قانون پيروى خواهد كرد و اگر جامعه غير مذهبى و متوحش باشد آداب و رسومى را كه حكومت فردى و مستبد وضع و تحميل نموده ، يا مراسمى را كه در اثر برخورد و كسر و انكسار عقايد گوناگون در جامعه پيدا شده اجرا خواهد كرد .

پس در هر حال انسان در فعاليت‏هاى فردى و اجتماعى خود از داشتن هدفى گزير ندارد و از تعقيب هدف خود از راهى كه مناسب آن است و به كار بستن مقرراتى كه برنامه كار است هرگز مستغنى نيست .

قرآن مجيد نيز اين نظر را تأييد نموده مى‏فرمايد :

وَلِكُلٍّ وِجْهَةٌ هُوَ مُوَلِّيهَا فَاسْتَبِقُوا الْخَيْرَاتِ [296] .

براى هر گروهى قبله‏اى است كه خدا گرداننده روى آن گروه به آن قبله است ؛ پس [ درباره قبله ، نزاع و كشمكش نكنيد و به جاى بحث و گفتگو ] به جانب نيكى‏ها و كارهاى خير پيشى جوييد .

اساساً در قرآن ، دين به راه و رسم زندگى اطلاق مى‏شود و مؤمن و كافر و حتى كسانى كه اصلاً صانع را منكرند بدون دين نيستند ؛ زيرا زندگى انسان بدون داشتن راه و رسمى خواه از ناحيه نبوت و وحى باشد ، يا از راه وضع و قرارداد بشرى ، اصلاً صورت نمى‏گيرد ، خداى متعال در وصف ستمگران كه با دين خدايى دشمنى دارند از هر طبقه و صنف بوده باشند مى‏فرمايد:

الَّذِينَ يَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ اللّهِ وَيَبْغُونَهَا عِوَجاً وَهُم بِالآخِرَةِ كَافِرُونَ [297] .

هم آنان كه مردم را همواره از راه خدا بازمى‏دارند و مى‏خواهند آن را [ با وسوسه و اغواگرى ] كج نشان دهند ، و ايشان به روز قيامت كافرند .

وجه دلالت آيه اين است كه « سبيل اللّه » در عرف قرآن دين است و آيه شريفه دلالت دارد بر اين كه ستمكاران حتى آنان كه به خدا معتقد نيستند دين خدا « دين فطرى » را با صفت تحريف اجرا مى‏كنند بنابراين برنامه زندگى كه آنان اجرا مى‏كنند دين ايشان است .

برنامه آفرينش بهترين برنامه زندگى

3 ـ بهترين و پابرجاترين راه و رسم زندگى آن است كه آفرينش انسان به سوى آن هدايت كند ، نه آنچه از عواطف و احساسات فرد يا جامعه سرچشمه گيرد .

هر يك از اجزاى آفرينش را مورد دقت و كنجكاوى قرار دهيم خواهيم ديد كه در هستى خود هدف و غايتى دارد كه از نخستين روز آفرينش خود به سوى آن متوجه است و از مناسب‏ترين و نزديك‏ترين راهى كه به آن هدف منتهى مى‏شود به سوى هدف خود سير مى‏كند و در اندرون و بيرون ساختمان خود با تجهيزاتى مجهز مى‏باشد كه مناسب با هدف خودش و منشأ فعاليت‏هاى گوناگونش مى‏باشد ، رويه آفرينش در هر آفريده جاندار و غير جاندار همين‏گونه است .