سوره حمد ، مركز بركات الهى - عرفان اسلامی جلد 5

انسان در ارتباط به قرآن داراى قلب سليم ، اخلاق حسنه و عمل صالح مى‏شود و از خزى دنيا و عذاب آخرت رهايى مى‏يابد .

انسان در ارتباط به قرآن ، انسانى شايسته ، فردى با فضيلت ، موجودى نورانى و حقيقت محض مى‏شود .

اكنون كه در شرح اين حديث ، به عظمت قرآن و قارى آن آگاه شديد و به شرايط قرائت واقف گشتيد ، لازم است بدانيد كه بايد در نماز خود به نحو واجب قسمتى از قرآن كريم را تحت عنوان حمد و سوره قرائت نماييد ، بر شماست كه هنگام قرائت حمد و سوره داراى موضعى خالى از كشش‏هاى مادى و بدنى فارغ و قلبى خاشع باشيد و ترتيل در قرائت و انديشه در آيات سوره مباركه حمد و هر سوره‏اى كه بعد از حمد مى‏خوانيد نصب العين خود قرار دهيد و لحظه‏اى از لحظات ، غافل از واقعيت‏هاى قرآن در نماز نباشيد كه غافل محروم از رحمت و مطرود از درگاه است .

در اين زمينه لازم است به توضيح سوره مباركه حمد اشاره رود ، تا نمازگزاران عزيز به دورنماى حقايقى از اين سوره واقف شوند و توجه داشته باشند كه در مقابل چه كسى ايستاده و براى چه ايستاده و چه مى‏خوانند و چه مى‏خواهند .

سوره حمد ، مركز بركات الهى

مكلف چون آراسته به قيام شد ، بايد بداند كه قيام او اشاره به عالم عقل است ، و قرائت او اشاره به عالم نفس كليه الهيه كه تنزل اول عقل است .

و چون مرتبه نفس كليه الهيه كه تعبير از آن به عالم ارواح مى‏شود مرتبه دوم عقل است ، از اين جهت سوره حمدى كه اشاره به آن است به سبع المثانى مسمى شده و چون همه خيرات در آن مندرج و همه بركات در تحت آن مندرج است مسمى به كليه الهيه شد . پس حمدى كه اشاره به اوست نيز جامع جوامع خير و حكمت است .

چنانچه فضل بن شاذان از حضرت على بن موسى الرضا عليهماالسلامروايت نموده كه آن جناب در علت وجود سوره مباركه حمد در نماز فرموده‏اند :

اين‏كه در نماز ابتداى به سوره حمد شده و ساير سوره‏ها را اين مزيت نيست ، به خاطر اين است كه جوامع خير و حكمت در اين سوره جمع است و در ساير سوره‏ها نيست[414] .

اَلْحَمْدُ لِلّهِ .

همه ستايش‏ها، ويژه خدا .

براى شكر حضرت او نسبت به تمام نعمت‏ها .

رَبِّ الْعالَمِينَ .

مالك و مربّى جهانيان است .