و دل را اطوار مختلف است كه : وَقَدْ خَلَقَكُمْ أَطْوَاراً [348] .در حالى كه شما را مرحله به مرحله [ خاك ، نطفه ، علقه ، مضغه ، گوشت ، استخوان و . ] آفريده است .
طور اول
دل را صدر گويند و آن معدن گوهر اسلام است . أَفَمَن شَرَحَ اللّهُ صَدْرَهُ لِلاْءِسْلاَمِ فَهُوَ عَلَى نُورٍ مِن رَبِّهِ [349] .آيا كسى كه خدا سينهاش را براى [ پذيرفتن ] اسلام گشاده است ، و بهره مند از نورى از سوى پروردگار خويش است . و هر وقت كه از نور اسلام محروم ماند معدن ظلم و كفر است كه : وَلكِن مَّن شَرَحَ بِالْكُفْرِ صَدْراً فَعَلَيْهِمْ غَضَبٌ مِنَ اللّهِ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ [350] .ولى آنان كه سينه براى پذيرفتن كفر گشادهاند ، خشمى سخت از سوى خدا بر آنان است و آنان را عذابى بزرگ خواهد بود. و محل وساوس شيطان و تسويلات نفس ، صدر است كه : يُوَسْوِسُ فِى صُدُورِ النَّاسِ [351] .از زيان وسوسهگر كمين گرفته و پنهان .