آفرينش انسان را به سعادت هدايت مى‏كند - عرفان اسلامی جلد 5

مثلاً بوته گندم از همان روز نخستين پيدايش خود كه در بستر خاك با نوك سرسبز خود از شكم دانه سر در مى‏آورد ، متوجه پيدايش يك بوته گندم داراى سنبل‏هاى متعدد مى‏باشد و با قوايى كه مجهز است اجزاى عنصرى را از زمين و هوا با نسبت ويژه‏اى گرفته ، ضميمه وجود خود ساخته روز به روز بزرگ‏تر و برومندتر مى‏شود و از حالى به حالى و از شكلى به شكلى منتقل مى‏شود تا به شكل بوته كامل داراى سنبل‏هاى متعدد در مى‏آيد و در همانجا به سير خود خاتمه مى‏دهد .

يك درخت گردو را نيز اگر مورد بررسى قرار دهيم ، خواهيم ديد كه آن نيز از نخستين روز پيدايش متوجه هدفى مخصوص به خود مى‏باشد كه يك درخت گردوى برومند و نيرومند مى‏باشد و براى رسيدن به آن راه مناسبى را با موجودى تجهيزات خود مى‏پيمايد و ملازم روش زندگى خودش بوده هرگز روزى در تعقيب هدف خود مثلاً راه بوته گندم را نمى‏رود ، چنان‏كه بوته گندم نيز در تعقيب هدف خود روزى روش درخت گردو را اختيار نمى‏كند .

آفرينش انسان را به سعادت هدايت مى‏كند

همه انواع آفريده‏ها كه جهان مشهود را تشكيل مى‏دهند ، محكوم همين قاعده كليه مى‏باشند و هيچ دليلى نيست كه نوع انسان از اين قاعده « هر نوعى هدفى دارد كه سعادتش در رسيدن به آن است و راهى مناسب تجهيزات وجودى خود به هدف خود دارد » مستثنى باشد بلكه تجهيزات وجودى انسان بهترين دليل است بر اين‏كه انسان نيز مانند ساير انواع آفرينش هدفى دارد كه متضمن سعادت اوست و مناسب تجهيزات وجودى خود راهى به هدف و سعادت خود دارد .

بنابر آنچه گذشت آفرينش ويژه انسان و هم چنين آفرينش جهان كه انسان جزء غيرقابل تفكيك آن مى‏باشد ، انسان را به سوى سعادت واقعى‏اش هدايت مى‏كند و مهم‏ترين و ريشه‏دارترين و پا برجاترين مقررات را كه به كار بستن آن‏ها سعادت را براى انسان تضمين مى‏كند به انسان گوشزد مى‏نمايد .

خداى متعال در تأييد بحث گذشته مى‏فرمايد :

رَبُّنَا الَّذِى أَعْطَى كُلَّ شَىْ‏ءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدَى [298] .

گفت : پروردگار ما كسى است كه به هر موجودى ، آفرينش [ ويژه ] او را [ آن گونه كه سزاوارش بود ]به وى عطا كرده ، سپس هدايت نمود .

و باز مى‏فرمايد :

الَّذِى خَلَقَ فَسَوَّى * وَالَّذِى قَدَّرَ فَهَدَى [299] .

آن‏كه آفريد ، پس درست و نيكو گردانيد . * و آن‏كه اندازه قرار داد و هدايت كرد .

و باز مى‏فرمايد :

وَنَفْسٍ وَمَا سَوَّاهَا * فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا * قَدْ أَفْلَحَ مَن زَكَّاهَا * وَقَدْ خَابَ مَن دَسَّاهَا [300] .

و به نفس و آن‏كه آن را درست و نيكو نمود ، * پس بزه‏كارى و پرهيزكارى‏اش را به او الهام كرد . * بى‏ترديد كسى كه نفس را [ از آلودگى پاك كرد و ] رشد داد ، رستگار شد . * و كسى كه آن را [ به آلودگى‏ها و امور بازدارنده از رشد ] بيالود [ از رحمت حق ] نوميد شد .