عرفان اسلامی جلد 5

امام صادق عليه‏السلام مى‏فرمايد :

چون براى اداى نماز به سوى قبله ايستادى ، پس بايد فراموش كنى دنيا را و هر چه در دنيا است و باز فراموش كنى خلق عالم را و آنچه خلقِ عالم گرفتار او هستند و دل از آنچه كه تو را از حضرت او باز مى‏دارد ، پاك كن و با حقيقت باطنت كه ايمان و عشق و چشم بصيرت است ، عظمت حضرت او را معاينه خود قرار ده و به ياد روزى كه در برابر او بايد براى حساب بايستى باش ؛ آن روزى كه درباره آن فرموده :

در روز قيامت روبرو مى‏شود هر نفسى به آنچه از پيش فرستاده و برگردانده مى‏شوند به سوى خداى خود كه مولاى حق آنان است .

قيام و ايستادنت به هنگام نماز در برابر حضرت حق ، بر قدم خوف و رجا باشد و چون تكبير نماز گفتى آنچه مخلوق بين آسمان‏ها و زمين است ، ذليل و زبون و ناچيز بدان و تنها عظمت و بزرگى را شايسته جناب او دانسته و مخصوص آن حضرت حساب كن .

در اين جملات معنوى و ملكوتى چند مسئله مهم مورد توجه قرار گرفته است :

1 ـ قبله .

2 ـ حال قلب .

3 ـ قدم خوف و رجا .

4 ـ حقيقت تكبيرة الاحرام .

پيش از توضيح و شرح اين مطالب ، لازم است به عظمت نماز كه اين چهار حقيقت و ديگر حقايق آينده از اجزاى آن است اشاره شود ، تا اهميت و ارزش نماز و نمازگزار روشن شود ، سپس به شرح اجزاى آن مى‏پردازيم .