عرفان اسلامی جلد 5

يَاحَسْرَتَى عَلَى مَا فَرَّطتُ فِى جَنبِ اللّهَ [55] .

دريغ و افسوس بر اهمال‏كارى و تقصيرى كه درباره خدا كردم .

به قول فيض كاشانى آن سرمست باده عشق الهى :

پس اى عزيز ! دامن همت به كمر زن و دست طلب بگشاى و با هر تعب و زحمتى ، حالات خود را اصلاح كن و شرايط روحيه نماز اهل معرفت را تحصيل كن و از اين معجون الهى كه با كشف تام محمدى صلى‏الله‏عليه‏و‏آلهبراى درمان تمام دردها و نقص‏هاى نفوس فراهم آمده استفاده كن و خود را تا مجال است از اين منزلگاه ظلمت و حسرت و ندامت و چاه عميق دورى از ساحت مقدس ربوبيت جلّ و علا كوچ ده و مستخلص كن و به معراج وصال و قرب كمال ، خود را برسان كه اگر اين وسيله از دست رفت وسايل ديگر منقطع است .

اِنْ قُبِلَتْ قُبِلَ ما سِواها وَاِنْ رُدَّتْ رُدَّ ما سِواها[56] .

اگر نماز قبول شود بقيه اعمال ديگر عبد قبول مى‏شود و اگر نماز مردود نشود بقيه اعمال ديگر نيز مردود مى‏شود .

عارف روشن ضمير مرحوم حاج ميرزا عبدالحسين تهرانى ـ كه از اعاظم تلامذه مرحوم حجة الاسلام شفتى اصفهانى است ـ مى‏گويد[57] :

نماز ، مستجمع صفات ساير عبادات است ، چون صيام كه امساك از مفطرات است و چون حج كه احرام بستن از ميقات است و چون زكات كه بذل نفيس نفقات است و چون جهاد كه محاربه با جنود شياطين و مخالفين است و محراب عبادت نيز معدن وسوسه شيطان است .

پس نماز ، كل و ساير اعمال بسته به او به منزله اجزا و او اعلى و ساير نسبت به او ادنى و مشخص است كه ، چون كل منتفى شود جزء نيز منتفى گردد و چون متاع اعلى مردود شود ادنى به طريق اولى نابود شود .