عرفان اسلامی جلد 5

شرط و علت پيروزى در ميدان‏هاى جنگ بيرونى پيروزى در اين جنگ داخلى نفسانى است ، سلاح و سپاه وسيله محدودى است كه ضامن فتح نهايى نيست .

براى اين‏كه ايمان فطرى ، يا ميراثى و تقليدى بر اين عوامل نفسانى حاكم و نافذ گردد ، بايد به صبر و صلاة امداد گردد .

پس اين صبر نه به معناى تسليم شدن و ناله سر ندادن است ، چنان كه عامه مردم مى‏پندارند ، نه چشم‏پوشى و ناديده گرفتن پيش‏آمدها است ، صبر قدرت اراده ايمانى و تسلط است بر هيجان‏ها و انفعال‏هاى نفسانى كه منشأ آن آمال و آرزوها و تأثرات بيرون از نفس مى‏باشد .

هر چه هدف و چشم‏انداز ذهن بالاتر باشد قدرت و مقاومت در برابر عوامل نفسانى بيش‏تر مى‏گردد ، چنان كه هر اندازه مقصد رهروان دورتر باشد دشوارى‏هاى راه آسان‏تر مى‏گردد .

صلاة ، گشودن چشم عقل ، تجديد عهد و استمداد از مبدأ است ، اين صلاتى كه قدرت صبر بيفزايد و عوامل نفسانى و هيجان‏ها را محكوم سازد بسى دشوار و سنگين است .

اين سنگينى بر كسانى است كه چشم انداز ذهنشان بسى محدود و دنيا و نمايش‏هاى آن ، آنان را چنان گرفته كه مغرور و خودباخته‏اند و استعداد باطنى‏شان از حركت افتاده ، آن‏ها كه چنين نيستند و داراى خشوعند صبر و صلاة بر آن‏ها آسان و سبك است .

در كتاب شريف « الكافى » از امام صادق عليه‏السلام آمده :

هنگامى كه موضوع وحشتناكى على عليه‏السلام را به وحشت مى‏انداخت ، مشغول نماز مى‏شد ؛ سپس اين آيه را تلاوت مى‏كرد :

وَاسْتَعِينُوْا بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ [162][163] .

از صبر و نماز يارى بخواهيد .

دانشمند بزرگ شيخ الرئيس ابو على سينا مى‏گويد :

هر زمان برايم مشكل علمى پيش مى‏آمد و از حل آن عاجز مى‏ماندم به مسجد شهر رفته و دو ركعت نماز به جاى مى‏آوردم ، سپس از خداوند مى‏خواستم مرا به وسيله نور آن نماز يارى دهد تا گره از مشكلم باز كنم ، پس از اداى آن دو ركعت ، راه حل مشكل برايم آسان مى‏گشت و به آنچه مى‏خواستم مى‏رسيدم .