تفسیر هدایت جلد 1

صفحه ى 254

عَمَّا كانُوا يَعْمَلُونَ

- اين امتى بود كه گذشت و رفت آنچه كسب كرد براى خود كرد، و آنچه شما كسب كنيد از آن شما است، و براى آنچه آنان كرده اند، از شما پرسش نخواهد شد.»

نه جريمه بد كارى تبهكاران و بدكاران گذشته را شما خواهيد پرداخت و نه پاداش حسنات صالحان و نيكوكاران به شما خواهد رسيد.

[135] و اين پرسش باقى مى ماند كه: ملت ابراهيم چيست؟ آيا يهوديت است يا نصرانيت يا شركى كه در ميان اعراب تجسّم يافته بود؟ اين هر سه فرقه خود را منسوب به ابراهيم مى دانند كدام يك از آنان راست مى گويند؟

قرآن همه را دروغگو مى داند.

«وَ قالُوا كُونُوا هُوداً أَوْ نَصارى تَهْتَدُوا قُلْ بَلْ مِلَّةَ إِبْراهِيمَ حَنِيفاً- و گفتند: يهودى يا نصرانى باشيد تا راه يابيد، بگو: ما پيرو ملت ابراهيم رهيافته و حقپرستيم،» كه معاصران خود را كافر و مشرك مى شمرد و رد مى كرد، «وَ ما كانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ- و مشرك نبود.»

كه اعراب مدعى آن بودند كه وى همه انواع شرك را طرد مى كرد، جز آنچه در نزد يهوديان و مسيحيان يا در نزد اعراب موجود بود.

[136] هنگامى كه از بازگشت به ملت ابراهيم سخن مى گوييم، به معنى حذف كردن نقش پيامبران بزرگى نيست كه پس از او آمدند، بلكه مقصود ما تزكيه اين نقش و گذشتن از موانع قشرى است كه در سر راه آن گذاشته شده و سبب آن بوده است كه هر مجموعه اى از مردم منحصرا متوجه به يك پيغمبر شود و از رسالت ديگران به انگيزه نژادپرستى يا تعصّب كور فايده اى نبرد.

پس به جوهر رسالت الاهى بازگرديد كه تجسّم يافته در يكتاپرستى ابراهيم است كه همه انواع شرك را طرد مى كرد و به همه پيامبران ايمان داشت.

«قُولُوا آمَنَّا بِاللَّهِ وَ ما أُنْزِلَ إِلَيْنا وَ ما أُنْزِلَ إِلى إِبْراهِيمَ وَ إِسْماعِيلَ وَ إِسْحاقَ وَ يَعْقُوبَ وَ الْأَسْباطِ- بگوييد: ايمان آورديم به خدا، و به آنچه بر ما فرود آمد، و