از مهمترين صفات عقلى ضرورى براى تدبر، تمركز توجه و شجاعت است.1- تمركز پرتوهاى خورشيد در كانون يك عدسى سبب تبديل يافتن اين پرتوها به نيرويى پرقدرت است، و چنين است تمركز پرتوهاى فكر در موضوع و نقطه واحد كه بر فعاليّت انديشه مى افزايد و سبب كشف شدن آشكار حقايق مى شود.هر چه اين تمركز شديدتر باشد دشوارى آن بيشتر است، چه، نفس در مقابل تفكر در امرى يگانه مقاومت نشان مى دهد، ولى بر كسى كه مى خواهد بفهمد واجب است كه نفس خويش را به عمل تمركز تمرين دهد، و چنان كند كه تمام اهتمام خويش را در مدت چند لحظه به يك امر واحد متوجه سازد و آن را بفهمد و بشناسد.و به همين جهت در احاديث به ترتيل قرآن سفارش شده، چه اين گونه خواندن قرآن به تمركز نزديكتر است تا خواندن با شتاب آن. امير المؤمنين عليه السلام در تفسير اين آيه:«وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلًا»- قرآن را به صورت روشن و آشكار بخوان، گفت:«آن را به صورت آشكار بخوان، و همچون شعرش به سرعت مخوان، و مانند ريگش پراكنده مساز، بلكه دلهاى سخت خود را به حالت ترس درآوريد و در انديشه رسيدن به پايان سوره مباشيد».