آيا اختلاف دليل علم است؟ - تفسیر هدایت جلد 1

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

تفسیر هدایت - جلد 1

سیدمحمدتقی مدرسی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

صفحه ى 108

بى دليل حكمى را عرضه مى كنند بر آنند كه اين امر در نزد عقل ناروا است كه خداوند سبحانه و تعالى آيه اى را فروفرستد كه از معنى آن آگاهى نداريم، و در اين باره احتجاج مى كنند كه قرآن كتاب راهنما و زبان آن زبان عربى آشكار است و خدا به تدبّر در آن فرمان داده است، در عين حال مشاهده مى كنيم كه درباره اين حروف اوايل سوره ها با يكديگر اختلاف دارند و در اين خصوص بيست و يك رأى عرضه داشته اند.

آيا اختلاف دليل علم است؟

به نظر من مى رسد كه اين حروف همچون آيات متشابه است، و بر آنم كه آيات متشابه قابل فهم براى كسانى است كه در علم رسوخ و تبحّر و توانايى دارند، و اين كه درجات مردم در علم متفاوت است، و درجات فهم آنان نسبت به يكديگر نيز متباين است، و هر كس صاحب درجه اى از علم باشد در آن راسخ است و در درجه بالاتر از آن غير راسخ است و مى بايستى به راسخان در آن درجه رجوع كند.

بنا بر اين احاطه پيدا كردن علمى بر همه معانى كتاب و به همه ابعاد دانش يك آيه قرآنى غير ممكن است. و بر ما است كه به آنچه مى دانيم تسليم شويم و در آنچه نمى دانيم تسليم كسى باشيم كه آن را مى داند.

در اين حروف امكان مدعى شدن اين كه از همه اسرار آنها آگاهيم، وجود ندارد، به همان گونه كه نمى توانيم منكر دانستن بعضى از حقايق آنها باشيم.

حال مى پرسيم كه: اين حقايق كدام است؟

پيش از پاسخ گفتن يادآور مى شويم كه قرآن را ظهرى است و بطنى. و اين كه تفسير آيات آن وجوهى دارد كه هر يك از ما جز بعضى از آنها را نمى داند و گمان مى كند كه ديگران كه نظرى ديگر دارند به خطا رفته اند و شايد همه بر يك صحت و درستى بوده باشند.

بنا بر اين ممكن است بسيارى از اقوال در اين مورد درست باشد، بدون آن كه معنى اين سخن باطل بودن چيزى جز آن بوده باشد.

/ 650