تفسیر هدایت جلد 1

صفحه ى 308

است.»

اين وصيت حقى ثابت بر پرهيزگاران است تا حق پدر و مادر و خويشاوندان خود را ضايع نكنند، و قرآن از آن روى پيرامون وصيت براى فرزندان سخنى نگفته است كه آنان نسل بالا رونده و وارث طبيعى پدرانند، ولى شايسته است كه پدر براى پسر نيازمند به محبتى زايد بر ديگران نيز وصيت كند، و اين گونه وصيتها از ثلث اموال شخص مرده پرداخته مى شود و در حديث شريف چنين آمده است بنا بر آنچه در مجمع البيان (ج 1، ص 267) آمده كه اصحاب ما از ابو جعفر عليه السلام پرسيدند كه آيا براى وارث هم مى شود وصيت كرد و او گفت آرى و همين آيه را تلاوت كرد.

[181] وصيت حق است بر پرهيزگاران، ولى اجرا كردن وصيت حقى بر گردن مردم است، و انسان نبايد از ترس روان نشدن وصيت از وصيت كردن خوددارى كند، چه اجرا كردن وصيت نخست وظيفه وصى و سپس وظيفه اجتماع است، و شخص وصيت كننده مسئوليتى در قبال آن ندارد.

«فَمَنْ بَدَّلَهُ بَعْدَ ما سَمِعَهُ فَإِنَّما إِثْمُهُ عَلَى الَّذِينَ يُبَدِّلُونَهُ- پس اگر بعد از شنيدن وصيت آن را تغيير دهند، گناه آن به گردن كسانى است كه آن را تبديل مى كنند.»

يعنى كسى كه وصيت را عوض مى كند و شركاى او كه به اين تبديل رضايت مى دهند و از آن جلوگيرى نمى كنند.

«إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ- و خدا شنوا و دانا است،» و از وصيت و كسى كه آن را عوض كرده آگاه است.

[182] «فَمَنْ خافَ مِنْ مُوصٍ جَنَفاً أَوْ إِثْماً- پس اگر كسى بيم آن داشته باشد كه وصيت كننده (در حق وارثان) ستمگرى يا گناه كند،» چه اين ستم عمدى يا غير عمدى باشد- بنا بر آنچه در مجمع البيان (ج 1، ص 269) آمده، جنف جور و انحراف از حق است و سپس چنين نوشته است: اثم بدان معنى است كه انحراف از حق به صورت عمدى بوده باشد، و جنف در صورتى