تفسیر هدایت جلد 1

صفحه ى 314

ترسيدن و پرهيز كردن از شرّى معين و در نتيجه قرار دادن عمل همچون وسيله اى براى پرهيز از مهلكه.

پس تقوى التزام و تعهد دانسته و فرض شده انسان است براى جلوگيرى از زيانهايى كه اگر ترك تعهد كند به او خواهد رسيد، و آفريده شدن اين حالت در جان و نفس، جز پس از انجام گرفتن رشته اى از آداب و شعاير صورت اتمام پيدا نخواهد كرد كه روزه يكى از آنها است، بدان سبب كه انسان را براى دورى گزيدن از شوتهايش با مراقبتى درونى تمرين مى دهد، و از اين راه موهبت عزم و اراده در او رشد مى كند، چه اراده همچون هر نعمت ديگر، هر چه بيشتر مورد تمرين و بهره بردارى قرار گيرد، رشد و تكامل زيادتر پيدا مى كند. روزه دار اراده خود را، هر وقت نياز باشد به كار مى اندازد، و اگر نيازمندى به خوراك يا ارتباط جنسى او را در جايى كه نبايد اجابت شود بخواند، با اين نيروى اراده آن را طرد مى كند.

بسيارى از مردم چنان دوست دارند كه صالح و مؤمن متعهد باشند و شايد به زبان هم اشاره اى به اين ميل درونى خود نكنند، ولى گروه اندكى از ايشان در رسيدن به مقصود خود موفق مى شوند، و اينان كسانى هستند كه اراده قوى دارند، و بر انسان لازم است كه اراده خود را تمرين دهد و تقويت كند تا بتواند به وسيله آن بر فشارهاى شهوات پيروز شود، و روزه يكى از وسايل تربيت و تمرين اراده است.

[184] روزه گرفتن امر واجب مخصوص ماه رمضان است كه گاه آدمى آن را طولانى تصور مى كند، ولى پس از تمرين و ممارست و تصميم گرفتن بر التزام آن را كوتاه خواهد يافت: و چنين است هر عمل ديگرى كه انسان آن را در آغاز دشوار و بزرگ تصور مى كند، ولى چون براى انجام دادن آن عزم جزم كند، آسان و سبك جلوه گر مى شود، و لذا از بهترين وسايل پيروزى بر زندگى سبك شمردن آن و آسان گرفتن دشواريهاى آن است، و قرآن روزه دارى را بدين گونه در نظر ما مجسم مى سازد.

«أَيَّاماً مَعْدُوداتٍ- چند روزى معدود،» و در گزاردن واجب روزه تسهيلات ديگرى از قبيل تغيير زمان روزه گرفتن